Arhiv UNS — Listovi osnovnih škola

SPOMENICI PROŠLOSTI

Dolazeći iz svoje stare postojbine na Balkansko poluostrvo Južni Sloveni nisu sobom poneli značajnije umetničke tradicije u oblasti monumentalne umetnosti. Stvaralačka aktivnost Južnih Slovena otpočela je u IX veku kao posledica stvaranja prvih samostalnih državica i primanja hrišćanstva. Presudan faktor za postanak, karakter i razvitak umetnosti je geografski položaj. Na teritoriji naše zemlje ukrštale su se u Srednjem veku dve civlizacije i dve vere: istočna sa sedištem u Carigradu i zapadna sa sedištem u Rimu. Kasnije, potpadanjem pod tursku vlast proširuje se uticaj istočne kulture. Svi naši krajevi, izuzev Slovenije bogati su spomenicima izgrađenim pod uticajem Vizantije. Potpadanjem pod Austriju i habzburšku monarhiju umetnost Slovenije bila je pod uticajem kulture centralne Evrope. Pa ipak ima dosta značajnih spomenika koji govore o vitalnosti slovenačkog naroda. Na teritoriji Jugoslavije postoje mnogobrojni značajni spomenici kulture. Teško bi ih bilo sve nabrojati. Pokušali smo da vam prikažemo stotinak značajnih istorijskih spomenika ravnomerno raspoređenih po teritoriji cele naše zemlje.

KRATKO OBJAŠNJENJE 0 SPOMENICIMA KULTURE PO ABECEDNOM REDU

BAKAR stari Frankopanski grad iz XVI veka. BANJA LUKA Džamija zvana Ferhadija podignuta 1583. godine. BECEJ ostaci poznate crkve Arače, arhitektura između XI i XIV veka. BENKOVAC odmah po red ovog grada nalazi se srednjo vekovni grad Perušić. BEOGRAD ucrtana su dva spome nika Zindan kapija (XVIII vek) na Kalemegdanu i Konak knjeginje Ljubice. BERAM crkva sv. Marije, koja je građena u XIII veku, a restaurirana u XV veku, kada su stvorene divne freske na njenim zidovima. BIHAC pored ovog grada nala zi se interesantno srednjovekovno utvrđenje Sokolac, BIJELO POLJE Nikolac, srednjovekov ni manastir sa zanimljivim detaIjima umetnosti tog doba. BLED u centru Bledskog jezera na lazi se zanimljivo zdanje, crkvica. BOGOJEVO manastir Bo dani iz druge polovine XV veka. BRANIK zanimljivi srednjove kovni zamak koji je današnji аг hitektonski oblik dobio u XVI i XVII veku. GARICIN GRAD arheološke iskopine drevnog vizantijskog grada. CELJE zidine starog celjskog grada. CER NIK zanimljiv detalj baroknog portala koji se nalazi u sred njevekovnom dvorcu. CETINJE

poznata Biljarda i manastir iz 1484. godine. CAKOVEC sta ri dvor Zrinjskih DUBROVNIK crkva Svetog Vlaha (1706 —1715). DEBAR manastir sv. Jovana Bigorskog, XI vek, DECANI manastir podignut između 1327. i 1335. godine. Jedan od najlepših spomenika srednjovekovne arhitekture u kome se

nalaze divne freske s likovima naših vladara. DOBOJ srednjovekovna tvrđava. ĐERDAP ostaci starog puta s Trajanovom tablom na kojoj su upisani podaci o građenju puta. ĐURĐE VAC ostaci starog grada, tvr đave. GOLUBAC najlepša du navska tvrđava koja po.tiče iz srednjevekovne Srbije. GORNJACKA KLISURA manastir Gornjak, sazidan 1380. godine. HVAR katedrala i zvonik crkve podignuti između XII i XV veka. ILOK zanimljiv grob, turbe turskog velikana iz XVI XVII veka. IRIG manastir Vrdnik koji se pominje već u XVI veku. JAJCE. sta ra tvrđava Jajca, sa kulom koja potiče iz srednjeg veka. KALE NIC manastir Kalenić podig nut u XV veku. KAMNIK ma li grad u Kamniku, s kapelom iz XII veka. KARLOBAG karlobaški manastir koji je sagrađen na ostacima rimskog grada. KARLOVAC pored Кагlovca se nalazi srednjovekovni Ozalj grad iz XIII veka. KARAN kod Titovog Užica se na lazi Bela Crkva sa zdanjima iz XIV veka. KOLAŠIN manastir Morača građen 1252. godirie. KOPAR Gradska većnica iz XV veka obnovljena 1664. godine. KOTOR katedrala sveto-

JUGOSLAVUA U REČI I SLICI