Arhiv UNS — Listovi stranaka

Ijama, problema države i diktature proletarijata u prelaznom periodu. S naročitom upornošću govorilo se o problemima jedinstva međunarodnog radničkog pokreta, i o potrebi daljih napora za još tešnju ekonomsku, političku, vojnu i kultumu integraciju zemalja tzv. socijalističkog lagera. U okviru ovakve orijentacije proklamovan je stav da isticanje specifičnosti socijalističkog razvitka šteti jedinstvu radničkog pokreta, јег, navodno, umanjuje značaj opštih zakonitosti socijalističkog razvitka. Izuzetak čini specifično iskustvo SSSR koje se bez napora da se to i dokumentovano dokaže smatra imiverzalnim. Na svim kongresima podržana je koncepcija daljeg razvitka socijahzma koja se, u suštini, svodi na postupno proširivanje bloka socijalističkih država, i naglašava da odlučujuću ulogu za svaku novu pobedu socijalizma ima vojna i ekonomska snaga socijalističkog lagera. Do ovakve konstatacije dolazi se zbog pogrešne ocene karaktera borbe između dva bloka i ignorisanja marksističkog učenja o razvitku socijahzma kao unutrašnjem organskom procesu koji izrasta iz objektivnih i subjektivnih uslova borbe u svakoj zemlji ponaosob. Na planu unutrašnjeg razvitka više su došU do izražaja problemi koje konkretna situacija stavlja pred pojedine partije. Međutim, i ovdje je uočljiva tendencija da se unutrašnjim problemima koji se zakonito javljaju u prelaznom periodu prilazi na neadekvatan način. To je naročito uočljivo na pitanjima: odumiranja države, diktature proletarijata i uloge komunističke partije u zemlji koja gradi socijalizam. Problem odumiranja pojedinih funkcija države sveden je na teren polemike s gledištima izraženim u Programu Saveza komunista Jugoslavije (po pravilu, neistinito reprodukovanim) i prikazan kao neminovno slabljenje socijalističke države odnosno njenih organa unutrašnje i spoljne zaštite. Istovremeno, zaobilazi se ргоblem menjanja privredno-organizatorskih funkcija države, prilagođavanja organizacije državne uprave i metoda rukovođenja privredom, kao bitnog elementa društvenih odnosa, stepenu razvitka proizvodnih snaga ili se, na drugoj strani, ovaj problem razmatra pretežno naglašavanjem momenta neophodnosti centralizovanog rukovođenja osnovnim pitanjima privrednog i planskog razvitka u svakoj modernoj industriji. Iz takvih shvatanja proizlaze i napori da se omalovaži, čak prikaže štetnim za interese radničke klase, pravo radnika da neposredno učestvuju u rukovođenju privrednim i javnim životom i da kroz razne oblike samoupravljanja direktno ostvaruju diktatuiu proletarijata. Štaviše, uočljive su tendencije da se postojeći pretstavnički organi stave pod još neposredniju kontrolu partiskih rukovodstava, a partiska rukovodstva još neposrednije vežu za di-

90

SOCIJALIZAM