Beogradske novine

Nedjelja

I. jula 1917.

Broi 178

Strana 4

Narodna privreda.

Zemlja i klima u StaroJ Srblji I Maćedoniji. (SvrSetak.) 15 . Šarplaninskežupe. Na Šar Planini razlikujemo nekoliko 'župnih mjesta. Na sjeveru od visa Lju•'botena, oko gomjeg toka rijeke LepeBlce, leži župa Sirinić. Ova je župa na jugu ogradjena presjedlinom Prevalac, pieko koje vodi put u ovalnu kotlinu oko gornjeg toka Prizrenske Bistrice, Ikoja se zove Sredačka župa. Južno od Sredačke župe Izmedju Oradske planine Korltnika pruža se župa Oora. Najzad ispod Koritnika i Cviljena, pruža se župa Opolje. Preko Šare vode mnogi putovi koji yezuju tetovsku kotlinu sa njenim župama, zatim sa prizrenskom kotiinom, Mctohijom i Kosovom. Od ovih putova pajviše je u saobraćaju kobiliški put, koji vezuje Tetoyo sa Prizrenom. Stočarstvom se bave poglavito Arnauti, a s njtma i 'hrišćansko stanovništvo župe Sirinića, Sredske i Oore. Lieti se drži stoka po bačijama, gdje se pravi maslo i sir. Olavna zgrada, u kojoj se ovi poslovi vrše, zove se bačija, a arnautski mandra. Duvarovi su napravljeni od iese i pruća, a krov od slame. U njoj su bućkalica* kace, Kablice i ostaio posudje. Ovdje spava i bačica sa djecom. Do ove je zgrade mala naslonica za čobane i često je na sankama, da bi se mogla premiještati s jednog mjesta na drugo- Uz bačevinu je kačar za mlade jariće l jaganjce. Naposljetku, ima struga za mužu i torovi za zatvaranje stoke. Nedaleko su i pojate, U kojima preko zime borave članovi zadruge i polažu sfcoci. Sve su zgrade u blizini kakvog sela. Ranije se narod Više bavio stočarstvom, a bilo je i više stoke- No od prodirania Arbanasa stočarstvo je znatno opalo. 16. K o s o v o. Kosovo se pruža od Kačanika do Zvečana, iznad Mitrovice. To je prostrana ravan dugačka 84 km. a široka oko 14 km- Srednja joj je visina nešto veča od 500 metara. Kosovska se ravnica može podijeliti u nekoliko dijelova: Široki dio. oko Fcrizovića, i Nerodimlje zove se pravo Kosovo, sa glavnim mjestima: Prištinom, Vučitrnom, Ferizovićem I Lipljanom; južni, uzan dio, koji se pruža poglavito dolinom rijeke Lepenice, zove se Obica; brežuljastl dio, izmedju rijeke Nerodimke i Sitnice, zove se Lugovi, od k°iih se dio, južno od Ferizovića, zove Paun Polje. Oko pravog Kosova pruža se na zapad župa Dreuica s Lapušnikom, a t na sjevero-istok prostrana Lapslca do -J lina, zvana Malo Kpsovo, sa glavnirc/ hijestom Pođujcvov.i. U gornjem dijelu L*ba' nalazi se župa Belasica, a iznad Mitrovice, oko gornjeg toka rijeke Ibra, pruža se župa Stari Koiašln. S Kosovom stoje u vezi župe: Sirinić, Gornja i Donja Morava ili IzmornikOsim omanjih, kosovskom ravnicom tijeku dvije veće rijeke: Lab i Sitnica. Od ovih rijeka, Lab je veća i brža, a Sitnica manja i sporija, koja u svom toku jma dosta mrlvaja, naročito oko VuČitrna. Dolinom i okolinom ovih rljeka temljište je aluvijalno i taj se dio Kosova smafra kao najplodniji- Ovdje se crnica (humus) proteže i do dva mefara u dubinu. Najplodniji su dijeiovi oko Obice i Lugova. Lapska ie dolina u vezi sa pravim Kosovom i pruža se do Prepolca i sela J^riasice, ispod Kopaonika. U cijeloj Kosovskoj ravni dižu se brdašca, .visoka od po desetinu i više metara, a sastavljena su od jezerskog pijeska i šljunka. Glavne su usjevne biljke na kosovskoj ravni žita, medju kojima pšenica zauzima prvo miesto. Voćnjaci i vinogradi su rijetki- Porcd zeinljoraduje razivijeno je i gajenje sfcoke, naročito sitne. Kosovo je nekada bogatstvom i plodnošću zemlje davalo staroj srpskoj državi ogromne pribode. Njegova plodna polia i rudnici, stoka i dr. bili su neiscrpljivi i samo je Turska svojim neradom i nehatom i spriječavanjem življa u iskorišćavanju. mogla napustiti i doprlnijeti, da većina sadanjeg tamošnjeg življa jedva privrediuje onoliko, koliko uiu jc potrcbno za život. Na Kosovu stanovništvo je mješovitog porijekla. Najviše ima Arbanasa i pomuslimanjenih Srba, pa zatim muhadžipa (doseljenika). Poslije Arbanasa, po broju, dolaze Srbi. kojih ima najviše u selima izmedju Gračanice i PriŠtine. Osim toga Srba ima duž Sitnice, oko Vlitrovice, G. i D. Morave i u starom (olašinu- Poslije Srba dolaze Turci. sajzad, ima nešto Cigana, Cerkeza kojih ; e ranije bilo mnogo više. 17. M e t o h i j s k o-p r I z r e n s k a o b 1 a s t. Metobijsko-prizrenska oblast pruža se slivom Belog Drima do sastava sa Cmim. Ona je ogradjena; sa sjevera flgranclma Prokletije, planinom Bogićevicom, Koprivnikom i Mokrom Oorom; s juga Sar Planinom, sa zapada zatvaraju je Miriditske planine; l sa istoka planinom Cučavicom. Golešom 1 Cmoijevoin, koje je odvajaju od Kosova. Metohijska oblast pruža se od iz.vora B. Drima, ispod Mokre Gore, do pred Djakovicu. U njoj je glavno mje$to Peć, Metohlja se dell na četiri di-

jela: sjeverni, brežuljkasti, zove se Podgor i pruža se ispod Mokre Oore, od Peći do sela Rudnika, sa glavnim mjestom Istok; istočni, takodje brežuljasti dio. koji se pruža oko sliva rijeke Gline, pritoke Belog Drima, i zove se Prekoruplje- Jugozapadno od ovih dijelova nastaje aluvijalna ravan, koja se pruža izmedju Pećanske Bistrice I Drima i zove se Prekovode. Zapadni dio oko Dečanske Bistrice zove se Reka. Najzad, ravan oko Djakovice i brežuljasti dio oko Drima zove se Has, sa glavnim mjestom Djakovicom. Prizrenslca oblast pruža se jugoistočno ođ Djakovdce. Ova se oblast dijeli na: Podrimu, to je brdskl đio na lijevoj strani Drima, koji se pruža do puta Prizren—Kosovo. U Podrimu je glavno mjesto Orahovac. Desno od puta Prizren—Kosovo do Kodža Balkana, pruža se Prizrenski Podgor. Najzad doLazi Serekluk ili Prizrensko polje, koje se pruža ’sjeverno od Prizrena oko rijeke Topluhe. Na Balkanskom Poluostrvu nema bogatijc oblasti vodom no što je Metohija i prizrenska oblast. Najveće su djeke Beli Drim sa pritokama: Istok, Bistrica, Pećanska i Dečanska rijeka. Od manjih su Glina, Blania, Erevik i Knsna, od kojih dvije posljednje protiču kroz Djakovicu. Glavna rijeka Pođrima je Topluha, čiji je gomji tok u Prizrenskorn Podgorju; za Topluhom dolazi Bistrica, čiji su glavni izvori u Šar Planiui. , Oblast zmedju Beloga Drima, Pećanske Bistrice i Istoka, predstavija najra\Tiiji 1 majplodniji dio Metohije. Kroz cijelu o.vu ravan razlivaju se rijeke i potoci, koji izbijaju ispod sjevernog okvira Metoliije. Njihova je voda razvedeua vodama po bujmrn livadama i pašnjacima, koj>i se po tri puta lcotse. Zatim po njivama, koje su zasijane žitnim biljlcama, najvtiše kukurtizom i pšcnicom i daju bogate žetve. Osim žitnih biljaka, ovdje se uveliko gaji 1 povrće, naročito se proizvodl mnogo pasulja, koji se izvozi preko Mitrovice. Prdnosi se ovdj-e računaju na karlice. Jedna karlica mjeri 30 oka, a svaka zasijana karlioa da pri žetvl po 40—50. „ Svud ima mnogo voćttjaka, a medju njima najviše jabučara. Sve je u pozno ljeto zeleno i bttjno. I zcmijšte izmedju Peći, Dečana 1 Diakovice odiikuje se plodnošću zemb'e. Naročito se ovdje vidraju bujnl i veliki pašnjaci i Iivade, koji se navodnjavaju i po kojima pasu čopori goveda i stada ovaca. I ovdje se po selima nalaze mnogobrojni voćnj'acl. Metohija je od sjevernih vjetrova zaldonjen'a ogrommnom pregačorn Prokletije, i zato je klima znatno blaža od kosovske. Tzgleđa, đa se u Metohiji osjećaju i primorski uticaji sa zapada^ Snijeg pada po pravilu fcek u decembru, a nestane ga u februaru. Žita ranije sazrijevoju no na Kosovu. Osobito je Metohija bogata voćem 1 plemenitih vrsta. Od voča se uiaročito cijene jabuke zvane buzlije, kod kojfh se sjeme providi kroz opnu (mesnatu pokožicu). Ove su jabuke jako osjetljive prema hladnim vjetrovima i zato ih ima samo oko Pcći i u trajžupnijim položajima. Prizrenska je kotlina znatno manja od metohijske. Kao što smo spomenuli, ona se satoji iz prizrenskoga polja, ili Serklusa, Podgora i Podrima. Ispod Prizrena vide se velike pla\1ne Bistrioe, koje su duboko u polja isturene. Bistrica je plavinama lijevih pnitoka neprestano mijenjala korito. Zemljište prizrenske oblastli najvećim je dijelom nanosno i plodno, jer se njive, livade i pašnjaci natapaju vještački (razvodjenjem) i prirodnim putem mnogobrojrtim potocima i riječicama, koje se staču sa Šare i okolnih planinskih vijenaca. U selitna porcd Belog Drima: Maloj i Velikoj KruŠi, gajj se najviše kukurtiz i pšeniea. U pogledu piodnostl zemlje i kvatitifcativne proiz\ r odnje ovih plodova, naročito se ističu sela u podgorskom srezu: Džittovce, Drekavce, Celogrožda, Dvorane i dr. Kosovo, Metohija i prizrenska obiast čine veliku geografsku cjelinu za koju se vezuju šar-planimska župe: SiTlćani, Sređska i Opolje. Cijela ova oblast odvojena je od Novo-Pazarskog Sandžaka planinom Rogoznom, a Sar Planinom i Karađagom od kotlina Stare Srbije i Maćedonije, s kojima je u vezi preko prijevoja ovih planina i Klisurom Kačaničkom. Dok nije hiia mitrovička željeznica, ■frgovački putovi iz ovih oblastt vodili su poglavito za Skađar, Lj'ežl I Drač. Ta 'otvorenost doprinjela je, te su Arbanasi mogli dalje na istok prođirati, rtego; igdje duž granice u zapađnom delu Balkanskog poluosfrva. Ali od podizanja željezničke pruge, presla'e su gotovo sasvim trgovačke veze sa Skadrom, Lješom l ’Dračom i trgovački promet kosovške i meloliijske oblasti upućen je poglavito Solunu. Osim ova dva puta, blo je od značaja i ltosanski put, koji je vodio preko Novo-Pazarskog Sandžaka za Bopnu i oslale krajeve. Najzađ, ove oblasti imaju putova i ve|za, i sa okolnim zemIjama. Od ovili su najvažniji putovi koji ih veznju s Kosovom. Jedan od tih putdva vodi preko Cmoljeve i Stimlja u ferizović i dalje u kosovsku oblastj a drugi preko Peći na Mitrovicu, vezufućl na taj način cijelu Metokiju sa Kosovomf. Ovako bogate oblastt bile su u ra> nlja vremena znatno jače naseijene nego danaa. Naselja u ovim oblastima imaju dvorišta ogradjena plotom, na kome je mabacano tmje. U sredini dvorišta su

BEOGRADSKE NOVINE kod Arnauta podignute visoke kuće (kule( od kamena bez prozora. U zidovima su eamo uzani otvori za puške. Kuće su udaljone jedna od druge a izmeđju njib voćnjaci i lugovi. Po šumarcim/'t, i lugovima hvatali su Amauti zasjede za osvete. A kad su bili dužni krvi zatvarali su se u kule. Srpske kuće su bile biiže jedna drugoj i mahom su koljebe od slame ili brvnare. Kuća ima svega đva odjeIjenja jedno za stoku i drugo za noćivanje. Čistih srpskih sela ima najviše u Podgoru i Prekoruplju a najmanje u Prekovodama i Rekama. U Peći i oko'iini ima najviše Srba. Ostatak čine arbanaška piemena. Kao što je napomenuto, raniji putovi iz spomenutih oblasti izgubili su svoj značaj od kako je proradila žeIjcztiica lia pruzi Skoplje—Mitrovica. A od toga je vremena naročito izgubio svoju važnost zetski put, koji je ove oblasti vezivao preko Prizrena za Skadar. Od kako sti proradile željeznice i uvoz I izvoz kreće se prema Sohuui, od tađa Mitrovica, Lipljani i druge varoši blizu pruge napredujtt, a Prizren, Priština i Djakovica opadaju. Ovdje ćemo ukratko opisati varoši kosovsko-prizrenske-metoliijske oblasti. Tu dolaze: 1. Varoš Prizren leži na Bistrici pod planinom Gviljenom. U njegovoj se blizini uzđižu planine: Paštrik, Koritnik i Šara. Ispod varoši pružaju se plodna Podrima i Podgor, zatim Djakovački Has. Za Prizren su ekonomski vezane i šarske župe: Sredska i Opolje. Najbliža željeznička stanica za Prizren je Ferizović. U Prizrenu su mnogobrojni zanati: sedlarski, samarđžijski, kovački, zlatarski, grnčarskt i dr. Na glastt su fiiigranski radovi. Vrijedno je spomenuti, da je za vrijente mladoturskog režima razdato tnnogo gvozdenih plugova u okolini Prizrena, a ovdje je postojao i naročiti filijal Zemljodelske Banke iz Skoplja, koji je davao plugove na otplatu; 2. Peć, leži na pećskoj Bistrici, pod ograncima Prokletije. On je centar metohijske obiasti. Zbog biage klime, u okolini je jako razvijeno voćarstvo, vinogradarstvo, svilarstvo, povrtarstvo i gajcnje duvana. , U Peči je srpska patrijaršija i zbcg toga je on bio duhovni centar srpskog življa; t , 3. Djakovica, : Jpži ,u, ravnid oko rijetke Ereatika i Krstte. ,Za jljakovicu stt ekonomski vetzane župe 11 as, Podrina i Metoiiija, zato je ovdje trgovina dosta razvijena. Djakovica je glavuo sjedište arnautskiilt begova. 4. Ferizonć, Ieži u kosovskoj oblastl nai ždjezničkoj pruzl. U njemu se ttkrštaju niiiogl putovi, te 1a važna trgovačka stanica za Priznen, Podrimu, Prizrenslđ Podgor, Obicu, Lugove i Gnjilane. Ferizović je d;o podizanra željcznice bio neznatno selo, a oid kalvO je proradila želj:znlca dohio je veliki 'trgovinski značaj. 5. Prištiua leži nai istočnom krajti ttajši're kosovske oblasti. Udaljena Je pcla sata od nnanastira Gračanice. U blizini Prištine, a s deisne strane puta .za Vučitrn, nalazi se grob Muratovog barjalctara, a dalje. s lijeve sfrane, nalazi se grob Muratov. U Prištinl I njenoj okolini jako je razvijeno baštovanstvo, Od zairata glavnl su: samardžijski i kujundžijslci. Kako jc udaljena od željezničke stanice nije trgovački centar za kosovsktt oblasL 6. Vnčitrn je arnautska varoš manjeg trgovinskog značaja, čemu doprinosi i udaljcnosit ođ željezničke stanice. 7. Mitrovica do pođizanja ždjeznice bila je inalo 1 ueznatno mjesto, ai od kaiko je proradiia željeznica ona se znatno po•digla. Varoš lcžl izmeđju rijcke Ibra i Sitnlce. Ona je izvozna i uvozna stanica Novo-Pazarskog Sandžaka 1 metohijskoprizrenske oblaisfci, Icao i oijele đoline kosovske obiasti. Zato će u budućnostl dobijati sve vcći trgvinski značaj. 18. Novopazarska oblast. Ova oblast, poznata pod imenom No.vopazarski Saudžak, odvojena je od Stare Srbije i Maćedonije planinoan Rogoznom. Kroz nju se protežu zbivenl vijenci Dinarskili planina sa uskiun dolinama, od kojih je aiajvcća novopazarska. Sa plaističnom prornjenom ide uporedo i promjena klimialslsjh prililta. Odavde nastaje oštra kllma sa jakun sniježnm zimama. Sjeverni dio od Rogozne poznat je pod imeno'nt raška oblast Ova je oblast siabe privrcduie snage. Zendjoradnja je slabo zastuplj'ena, a glavno je zanimanje stočarstvo. Ovdje se nalaze protstrani planinski suvati i pašnjaci. Ovce su krupne, a govcda sitna i večinom sive boje. Najvcća je ravain u novopazariskoj oblasti kotlina rijcke Raške, icoja se pruža od Pazarišta do Petrove crkve, ispod Novag Pazara, i zove se centralno poljo novo-pazarske oblasti. U ovoime s>e polju stiču osatn glavnih i nekoliko spbrednih dolina. Glavne se doline pružaju oko rijeke Raške, Ljudske, Scblčeve, Jošanice, Trnavske Izbičke 1 Deževske. Ove se doline vide odmah čim se sidje s Rogozne ka Novotm Pazaru. I aiko centralno novo-pazarsko polje Izgleda sjcrlveno, ipak se !z njega može Izaći na sve strane: prema Jugu 1 zapadn u Starl Kolašin; prerna sjevero-zapadu u Sjenicu; prama sjevero-dstoku doliuom Raške u Ibar. U ranije vrijame (15. i 16. vijeku), Novi Pazar je bio važan put izattedju Du-

brovnika i Niša. Na novo-pazarskom trgu prodavali su se proizvodl iz Maćednije, Bosne, Srblje I Arbamlje. Novi Pazar je najživlje trgovačke veze lmao sa Skadrom, Dubrovnikam, Sarajevom, Nišom i Solunom.

Uputstvo za pravljenje pekmeza i marmelade. (Nastavak). Marmei ada i 1 i madžun ;j e fcimjereno ukuvaua voćna kaša b a šećerom ili bez šećera. Za mannelade mogu se upotrijebiti sve vrste koštićavogi i bobit avog voća i to posebice jedna vrsta voća u jednosfrvnim marmeladama ili đvije-tri vrste voća zajedno u mješovitiin marmeiadama, a sve to zavisi od siasti i kiseline plođa i sadržine pektina, koji proizvođi zgušinjavauje marmelade. Zreli plođovi člaju luajbolju mamieladu jer imaju polpiui fttkus i sadrže uajviše šećera. Aii isto tako za mješovite mamielade može se lupotrijebifci i opialo i nezrelo voće. Zatim tueita uaglasili, da ositn pravog voća kod marmelada, naročito mješovltih marrnclada dolaze u račun i trnjine i dtenjine i (bundje've i šipkovi od divije ruže, divlje trešnje, đivlje višnje, jnbuke divijake, krttške divljake, bobice od borovnice, bobice od šimširike, zovine bobice i dudinjke. Tako na prirajer bobice od Iborovnice zrele ili opaie, kruške i jabuke sa ma'im dodatkom kupina satno radi arome daju \-rlo dobru mješovitu marmelađu. Zovine bobice mogu se miješali sa jeftinijim vrsfrrna voća, a to je pomemito i kod raznih pekmeza. Tako malo c.ijenjene drenjine sa ribizlama daju takodje đobru nrješovi'u mauneladu. Ribizle sadrže priiično šećera a drenjine zbog veće količine pektina čine tu uslugu da se mannelada lakše i bolje zgusue, a to svojstvo u mješovitim marmeladama iiimaju i svi đrugi opori plodovi kao triijine, nrale opore kruške oskoruše, bobice od šimširike itd. Voćna kaša od) šljiva rnagjarki zrelilt i opalih sa dojdatkoin bundeve i šargarepe (mrkve) daje vrlo dobnr marmeladu. Osim šargarepe, koja je pomenuta i kao dcdalak kod pekmeza od ranih šljiva kod mjeišovitili marmelada dolaze u obzir još izreii i ttrezreli pallidžani, o čemu će bi'i riječi docnije. Voće namijenjeno za marmeladu jnora se najprije očisliti od natruiili i crvljivilt đijelova i vodoin dobro oprati. Da bi se voće iakše kuvalo iskriža se na manje đijelove a sitno bobičavo voće od prirode je dovoljno sitno, đa ga ne treba više šitniti. Ljuštiti voće i valiti koštice i sjemke nije potrebno, jer rnnoge aromatične maU'i'ijo nalaze se baš u košticatna i i-jemkanfr, koje tnaimeladi daju prijatniji ukus. Osim toga u košliicama i sjeinkama nalazi se pektin frj Važan sastojak koji uslovljava gastinu marmelade, Oprano i iskrnžano voće kuva se u šerpi, da se potpuno razmekša. Ako se prerađjuje veća količina voća u nrarmeladu, onda se npofrijebi kotao ili kazan sa mješalicom, palicom ili motkom ili velikom drvenom kašikom. Clavna je stvar u tome, da ono malo dodatie vode spriječi zagorijevanje inješanjem voćne kaše. Za mješanje upofrebljava se dobro oparena drvena kašika ili palica ili motka. Voćna kaša ine smije đoći u dodir sa gvožd’jefr, jer se oboji crno, Pošto je voće raskuvano u kašn, treba kaša da se propušta kroz silo ili pasir-mašinom, mašinu za cijeđjenje voćne kaše, koja je za preradu voća od neocijenjerte vrijednosti, Zalim se ovako procijedjena kaša oslobodjena koštica iztnjeri i sipa ponovo u šerpu, odnosno kotao ili lcazau da se ponovo kuva do zgušnjavanja u anarmeiadu. Mannelada je go'ova kad kašika ili mješalica po marmeladi ostavija vidan trag, dalde ista proba lcao i lcod pekrneza. Sad se na 2 kgr. voćne kaše doda 1 — lVa kgr. šećera, još se imalo kuva i jnannelada je gotova. Medjutim ovo dodavanje šećera može sasvim izostati, ako se ukuvana inarHaelada odmah izruči u dobro zagrijane zemljane sudove nranje ćnpove, koji se mogu potpuno zatvoriti. Ove nvarmeiade bez šcćeta vrlo su važue za današnje prilike. Zašećerene ma'tnclade mogu se čuvati dobro u teglama povezanim dunstpapirom. Nezašećerene marmelade tako jpovczane prešle bi u vrijenje t. j. da se ukiscli, Da se to spriječi, treba ua svaki kilogram ukuvane marmelade dodati 1 gram salicilnog praška ili 5 grama 50-procentne mravlje luseline, pa će se tako dobro očuvati lcao i zašećerene marmclade povezane dunst-papirom, da se docuije sa šećerom zaslaue i prerade. Na ovaj način postupaju i fabrike konzervi. Ovo docnije dodavanje šećera Ijipravlja se prema sladosti vrste voća i prema ličnom ukusu. Drugi dcidatci kao začini kod marmelada nisu potrebni. Kod voća sa malo kiselino može se dodati malo limuntosa ili limunovog Boka ili kakvog voća, kojo Sadrži prilično kiseline. Kod mješovitih marmelada gieda se na to da se za mješavinu uzrau plodovi, koji se uzajamno dopunjuju po ukusu, n, pr. slatfcij i kiseli plođovi — višnje i Blatke jabuke. Marmelade za domaću potreliu naj,bolje se čuvaju u teglama od }/j do 1 kgr. tako da kad se jedna tegla od-

nosno jedno ćupće martnelade ofrorfrn I ne sloji dugo već da se ubrzo potroši Manneiade se drže dobro kao i n e w I mezi na suvom. i biadnorn mjestu, 1 Ako bi se marmelada upljesnivil* I ili postala žitka prvo je treba od budji I pljesni očistiti, pa onda još jedanput 4 dobro prekuvati. Zatim se marmelada J sipa u suve zagrijane sudove. Ovako I prekuvane marmelade treba ubrzo da I se polroše. 1. M a r m e 1 a d a 0 d t r e š an ja. — 1 Trešnje se kttvaju sa malo vode dnk so no protvore u kašu. Kaša se procijedi kroz obično sito ili pasir mašinu. y :i I 1 kgr. procijeđjene kaše dodaje se i/j I kgr. šećera i 20 grama žeiatina, ko,i se upolrebljujo za kremove u sulcov'e | u poslastičarflicama. Proccdjena kaša ne smije se dugo kuvali, iuače marmelark I ili madžun izgubi prirodnu boju i aronm, I Zato se pored šećeia i dodaje malo I žclatina, da se lcaša brzo zgusue i or.da I mamielada iura prijatnu aromu i lijcpu I bojtt a tako je gttsla da se siječe kao su. I 2. M arrn.p] a d a od v i š a n j a I pravi se na isti način kao i nrarmelada ] od trešanja8. Marrnelada od jabulca. Uzimaju se nakiselia i elalke jabuke, prve su nešlo bolje nego druge. Jabuke se 3 pajprije iskrižajtt pa se onda kuvaju sa I jnalo vode da se pretvore u kašu a 'l Izatim se kaša cijedi kroz sito. Na pro- I cijedjenu kašu dođaje se }Ji kgr. šećera l pa se dalje kuva do zgnšnjavanja ti marmeladu. Jabučnoj kaši nije potrebno I đođavati i žeiatrn, jer jabuke sadrže do- J sta pektina. Ako se uztmr slatke jabuke: 1 može se dodali manja količina šećera, 4. Marmelađa od gunja pravi se kao i marmelađa od jabnka sa na- 1 pornenom da se uzimaju potpuno zrele ; gunje, inače treba nešto više šećera ol propisne mjere. 5. Marrnelada od mušmuia I pravi se kao i rnaruielada od jabuka i gunja sa napomenom da se uzimaju j ugnjiljele mašmule. 6. Marmelada od bijelosljiya| i Tjnglovki ptavi se isto frko kao lnarrneiada od jabuka. 7. Marmelada od bresaka pravi se kqoi i anarmelada od jabuka samo sa rnalim dodatkorn šećera, jer breskre sadrže dosta pektina. Još treba pomenuti da se Itreskvc ne Ijnšte, ka(o 1 đrugo koštičavo voće, ali se prepolove i po-‘ yade košlice, a ovo se čini samo r ili lakšcg cijedjenja kaše. 8. M a r m e 1 a d a o d k a j s i j a može se praviti na isti način kao i mnrmelada od bresaka. Na drugi načiu pravi se marinelada od kajsija ovako: Oljušteno kajsije se prepolove, povade se koštice, pa se ove polo\ ine poredjaju 11 slojevinia u -H dubokoj činiji i svaki sloj fcajsija pospe K šećerom i malo nakvasi vodotn. Na 1 i pol kgr. oljnštenih kajsija doiazi pol kgr. sitnog šećera za posipanje. Tako pošećerene fcajsije treba da stoje 11 činiji 24 sata. Za to vrijeme kajsije otpuste đosla sofca. Satradan se kajsije sa slatkim sokom izruče u šerpu za kuvanje, pa se kuvam d t zgušnjavanjaumarmeladu. Na ovajdrugi ua'čin spravljena matmelada je mešto iiiiija. Na ovaj drngi način može se praviti i martne'ada od bresaka. 9. Marmelada od jagoda pra\i se 11 a slijedeći način: Sirove jagode se propuste kroz sito i dobivc-na kaša se ukuva. Na 1 kg. knše doda se pola kg. 5cčera. Na ovaj naoin se izbjegue dugo kuvanje, zbog čega marmelada dobije mrku boju. Na drugi način bez ciiedjcuja kase pravi se marmelađa od jagoda ovako: na 1 kg. jagoda doda se V» kg. šećera i ntalo vode, to se zajedno ukuva i inarmelada je gotova. Marmelada se sipa u tegle, koje se povežu dunstpapiroin nalopljcnim u rakiju iii konjak. Na baštenske jagodc đođaje se tnatije šećera. 10. Marmelada od kupina pravi se kao i marmelada od jagodi. 11. Marmelada od malina m> že se pravitl 11 a dva načina. Na prvi način: 1 kg. malina sa */» kg. šećera se gusto ukuva i marmelada je gotova. N'a drugi način se pravi ovako: na 2 kg. sirove procijedjene kaše od inulmi doda se 1 kg. sirove kaše od ribizli i 1 šećera i ova mješovita kaša sa šećerom se ukuvia. Dodatak ribizli učini, ^ da se marmelada bolje zgusne i dobija jači uk us> 12. Marmelada od šipaka divlje ruže. Sipkovi se operu u vodi i ostave da se osuše. Na svakom sipku se odsieče crna kruna, zatim prorczom otvori i sa kakvom badrljicom ill tupim krajem pisaćcga pera utvrdjenim za drsku iz šipka se izvadc zrnca omotana dlakama. Ovako očišćenl šipci izruče se u ćup. pa se nakvase vodom ili vinom i ostavc u podrutnu. Poslije 8 ili nekoliko daua šipkovi potpuno sazru a za vrijeme stajanja svakoga dana se ova masa u ćupu promiješ.a sa drvcnom kašikom. Po s toga zrcla kaša se propusti kroz ccsto sito, izmjeri i na 1 kg. kaše doda /• i-Ksitnog šcćera, koji se polako i dobro su kašom izmješa. Kuvanje mannclade nue potrebno, medjutim može se samo šcvukuvati u kcmčasto rastegljivu masu, P dobro sa marmeladom izmijcšati- P° S1J mijcšanja, marmelada treba da postoj 1 sat zatim se izruči u tegle i ćupčeta. 13. Marmelada od bundevu ? najjeitinija i pravi se ovako. Dobro zre bundcva oljušti se, izvadl ioj se sro . isiječe se u kriške, a svtaka krlška u manj četvrtaste parčlče. Ovi parčlćl bundeve preliju se vodom tako. da ih voda maio