Filatelista

28 li aa Aaa a aa a–OČ–YrT46GĆČŽad _ _ _LČ_______doba, lepljene u inostranstvu. Takve nalepnice štampane su na belom papiru, crvenim slovima sa natpisom Expres. Nalepnice nisu imale perforaciju, već su iz tabaka izrezivane makazama.

Kod sačinjavanja zaključka koverat sa hitnim pošiljkama je privezivan zajedno sa kartom otpreme, a prilikom zatvaranja vreće stavljala se posebna nazivnica sa oznakom hitno - expres.

Po prispeću u odredište koverti sa hitnim pošiljkama zavođeni su u raznosne knjižice i dostavljane su po naročitim raznosačima. U istom broju Poštansko-telegrafskog vesnika objavljena su i Uputstva za raznosače telegrama i ekspresnih poštanskih pošiljaka.

Raznosač je bio obavezan “odmah poći iz stanice i, bez zadržavanja, ići najkraćim putem ka označenom mestu, prelazeći tako najmanje sto metara u minutu... Radi brže isporuke telegrama i ekspresnih poštanskih pošiljaka po označenoj adresi, Ministar građevina može narediti da se raznosači služe i velosipedima za vršenje ove službe“ Raznosači su za raznošenje mogli da koriste i tramvajska kola, zaprežna ili električna, ali uz najveću pažnju prilikom penjanja ili skidanja iz njih.

Po dolasku na adresu koverat sa hitnom pošiljkom se otvarao, hitna pošiljka se uručivala primaocu, uz njegov potpis na samom kovertu. Ako se primalac nije nalazio na datoj adresi, raznosač se raspitivao za novu adresu “ starajući se pri tome da pošiljku nikome ne pokazuje“ jer “tajna pisma i telegrafskih saopštenja neprikosnovena je, i raznosači su dužni da je čuvaju kao najveću svetinjufAko se utvrdilo da je pošiljalac na novoj adresi u istom mestu, raznosač je pošiljku nosio na tu novu adresu, a ako se preselio u drugo mesto, pošiljku je vraćao u poštu i predavao je sa potpisanim kovertima i sa drugim nepredatim pošiljkama i telegramima. Potpisani hitni koverti su, zajedno sa raznosnom knjižicom, čuvani mesec dana, u kom roku se moglo izvršiti i reklamovanje.

“Dostavljanje telegrama i ekspresnih poštanskih pošiljaka sredstvom raznosača vrši se besplatno. Zabranjeno je raznosačima da primaju od publike napojnicu, pa ma u kom obliku to bilo.”

Tako je prvi put uvedena nova vrsta poštanske pošiljke - hitna pošiljka.

Rezime Kao začetnici poštanskog saobraćaja u Srbiji mogu

Summary As the creators of postal traffic in Serbia can be

se smatrati ustanički glasnici koji su prenosili pisma u vreme, i neposredno nakon, Prvog srpskog ustanka. lako se ne može govoriti da je u to vreme postojala organizacija, u smislu mreže objekata i osoblja, postojala je opšta obaveza da se pisma prenose na osnovu naredbi organa vlasti.

U to doba, dakle u drugoj polovini prve decenije 19. veka, sačinjen je jedan od prvih zakonskih akata, za koji smatraju da je napisan pod neposrednim diktatom vrhovnog vožda Karađorđa. Zato je ovaj akt i poznat pod nazivom Karađorđev zakonik.

Na veoma malom broju sačuvanih pisama videćemo ispisane naredbe pošiljaoca koje su se odnosile na posebne načine prenosa pisama. U fondu Rusko-državnog vojno-istorijskog arhiva u Moskvi sačuvana su pisma koja su pisana u Srbiji.

considered the rebels messengers who carried letters during and after the First Serbian Uprising. Although we cannot speak about the existence of the organization at the time, with respect to network of objects and personnel, existed, however, the general obligation that letters be carried on the basis of the authorizing body orders.

Inthe period, namelyin the second part ofthe first decade of 19th century was adopted one of the first legal enactments, which was considered to be compiled under the very command ofthe supreme leader Karadjordje. Due to this, the enactment is familiar under the name of the Karadjordje Code.

On pretty small number of preserved letters we can see the sender's written orders related to special methods of carrying letters. In the Fund of the Russian state military-historicalfilesin Moscow have been preserved the letters written in Serbia.

1 Aleksandar Solovjev “O Karadjordjevom zakoniku” – u Zborniku radova sa naučnog skupa “u slavu velikog Vožda”, Velika Plana 1998. g. str 95.

2 Rusko-državni vojno-istorijski arhiv, Moskva F14209, prema delu Slobodan Šotra - "Geneza manipulativnog postupanja sa poštanskim pošiljkama u obnovljenoj Srbiji”, časopis “Filatelist" br. 246/2001, str.15.

Ž |bidem, F14209, str 16.3 Apxwg Cp6uje, Beorpan, [loneunTerbcrBo AHocTpaHux nena, F IV, 845, RN? 42, ana [1TT Myaej, Beorpan, 6p 8433/54 - 95 Apxug Cp6uje, beorpan, TloneuuwrerbcriBo BHyTpeHWx nena, 1950. ron. Ca. | RN? 76 (rlouuTa), anu [1TT Myaej, beorpaan, 6p 5052/56 - 96% Mun. Kogauegauh “BecHwuu u nouiTa Kpo3 BekoBe”, Beorpan 1938. cip 23.