Filatelista

17

| ___OČčČčČ_ ČR oOL aa ČČČČuRuR GD a =CZ==ZZ-K-—=—Z==ZXK——ı::=—« _č-——

dena civilna talijanska odnosno jugoslavenska vlast u zonama, s manjom graničnom ispravkom u jugoslovensku korist. Konačni sporazum kojim su bivše zone de iure uključene u Italiju odnosno Jugoslaviju postignut je tek Osimskim sporazumom koji je potpisan 10.11.1975. i ratificiran 1977.

Poštanska istorija

Pred kraj rata na ovom području poslovale su tri poštanske službe, dve službene i jedna privatna. Pošta Talijanske Socijalne Republike održavala Je takvu lokalnu, nacionalnu i međunarodnu službu kakva se mogla očekivati u kasnim ratnim prilikama, dok su Nijemci održavali tzv. Deutsche Dienstpost, uglavnom za svoje potrebe. Dodatno je radila i privatna partizanska pošta po kurirskom sistemu. Ni njemačka ni partizanska pošta ne ulaze u okvir ove studije.

Talijanska lokalna poštanska (a i politička) administracija zasnivala se na podjeli po provincijama. U poštanskom smislu svaka provincija imala je provincijalnu poštansku direkciju u glavnom gradu provincije. koja je bila nadležna nad svim poštanskim uredima. Uredi su se, po obi:nu usluga i značaju mesta u kojem su se nalazili, delili na collettorie (sabirns mjesta s vrlo ograničenom službom), ricevitorie 1, II, III (primajuće urede 1, II i IH klase), te na urede u većim mestima, dalje podeljene na ufficio principale (glavni ured) ı ufficio succursale (podružni ured).

Jugoslovenska vojska u maju 1945. zauzela je delimično ili potpuno četiri talijanske provincije: tršćansku, goričku, riječku ı pulsku. Popis poštanskih ureda Kraljevine Italije objavljen u proljeće 1943. navodi oko 250 ureda koji će se naći na jugoslavenskoj strani Morganove linije, iako je vrlo vcrojatno da u vreme sporazuma Morgan-Jovanović jedan deo tih ureda više nije poslovao zbog ratnih prilika.

Marke u opticaju koje su pred sam kraj rata nađene u depoima sastojale su se od obje redovne serije Talijanske Socijalne Republike, tzv, Monumenti distrutti, i prigodne serije Fratelli Bandiera, nekoliko vrednosti s | retiskom ili bez pretiska iz redovne serije Kraljevine ftalije, tzv. Imperiale, ounosno paralelne avionske redovne serije, tzv. Artistica. Popis maraka nađenih u tršćanskom depou, uz gorenavedene marke, sadrži ı određenu količinu pakctskih, vojnih ı dostavnih maraka, te nešto dopisnica i ostalih poštanskih cjelina.

Valuta u opticaju na ovom području bila je u početku talijanska lira izdanja Banco d'Italia. U septembru 1945. osnovana je s Jugoslovenske strane Gospodarska banka za Rijeku, Istru i Slovensko primorje, koja je izdala svoju valutu, tzv. jugoliru, 18.10.1945, početno u jednakoj vrednosti s postojećom talijanskom lirom. Odnos obje lire utvrđen je u omjeru 3.333 za jedan jugoslovenski dinar. Odlukom vojne uprave talijanska lira je devalvirana prema jugoliri 27.10.1946, s novim odnosom 2 talijanske lire = 1 jugolira.