Gledišta

mnogo važnijim: on omogućava bogatiji pristup informacijama. Od položaja u instituciji zavise izgledi profesionalnog usavršavanja. Sama je pojava institucije uslovljena određenom društvenom situacijom. Ona nastaje kao jedan od oblika opće društvene organizacije. Institucionalnost filozofije ne proizlazi, dakle, iz filozofije same, kao jedna od njenih odluka, niti se može filozofijom ukloniti. Budući da je uvedena određenom društvenom situacijom, to će se društvena uslovljenost institucije i dalje na određujući način odražavati u njenom djelovanju. ~Društvo” se kao abstraktum uvijek konkretizira u nekom određenom vidu organizacije, kao određena državno-politička struktura. Zahtjevi državno-političke strukture pojavljuju se tako kao drugi odreditelj institucionalne filozofije. Nema, međutim, državno-političke cjeline (osim kod Platona) čiji bi cilj bio filozofski. Stoga i namjere kojima se pristupa filozofiji u okvirima državno-političkih cjelina nisu filozofske. Tako institucija može dobiti a često i dobiva zadatak da bude dio određenog „fronta” (tzv. „filozofskog fronta”, mada ishodi „bitaka” ne zavise od onoga što se na tom dijelu „fronta” dešava), ili da bude svjedok kultumog života, ili, pak, da u filozofske termine prenese principe za koje bi se htjelo pokazati kao da određuju političku struktum države. Djelovanje institucije ulazi tako u određene okvire tzv. kulturne politike. Njen konkretni vid očituje se u selekcionim okvirima personalne politike, institucije. Personalna politika, određena nefilozofskim principima, uvodi i takve kriterijume koji s osnovnom filozofskom znatiželjom nemaju više nikakve veze: građansku lojalnost, starosnu dob, a ponekad i sasvim apsurdne kao, npr., bračno stanje itd. Takvi principi oblikuju instituciju koja onda može isto tako da hude opravdavatelj makartizma kao i njegov obaratelj, da isto tako sazda dogmatiku Staljinovog tipa kao što je po padu Staljinove moći može učiniti smiješnom. Ovakav položaj, u koji je misao dovedena organizacijom rada u filozofskom istraživanju, objašnjava nam kako se jedan filozofski skup može iscrpsti u duhu „blokovske” podijeljenosti ili dijaloga Istoka i Zapada. Baš kao da je riječ o cjelinama unutar kojih pojedini filozof mora zauzeti određeni položaj ukohko želi imati priliku da se filozofski objavi. Kao da je samo unutar tih cjelina raoguće filozofski misliti, i kao da je samo unutar tih cjelina i položaja koje one pojedinom misliocu daju moguće naći filozofsku egzistenciju. A upravo tu činjenicu, njenu prisutnu i očitu namjeru treba dovesti u pitanje. U suočavanju i upoređivanju ovakvih filozofskih cjelina nije istina više ono što je važno, nego važnim postaje nešto sasvim drugo.

569

INSTITUCiONALNOST FILOZOFIJE