Gledišta

S obzirom na to da je u ovoj tabeli data situacija za 22 industrijske grane i da tabele jasno pokazuju istraživane odnose, ukazaćemo samo na sledeće karakteristične i ekstremne odnose; najnepovoljniji odnos između ukupnog broja zaposlenih i broja stručnjaka sa fakultetskom spremom je u tekstilnoj industriji i u industriji koža. U obe ove industrijske grane na jednog visokog stručnjaka dolazi 235 zaposlenih. Kolika je ova disproporcija vidi se iz činjenice da je za industriju u celini ovaj odnos 1:65, tj. četvorostruko povoljniji nego u ove dve industrijske grane. Najpovoljnija situacija je u hemijskoj industriji. U njoj na jednog visokog stručnjaka dolaze samo 23 zaposlena. Kao što se vidi, u industriji kože i tekstilnoj industriji odnos je deset puta nepovoljniji nego u hemijskoj industriji. Ovo je vrlo zabrinjavajuća disproporcija. Sve industrijske grane nemaju istu potrebu za visokim stručnjacima, to je van svake sumnje. Ali je van sumnje i da ta razlika u potrebama nije desetostruko manja u tekstilnoj industriji i industriji koža nego u hemijskoj. (Ne može se izbeći koincidencija između ovakvog stava ove dve industrije prema visokim stručnjacima i njihove situacije sa prepunim fabričkim magacinima neprodate robe.) U opštem os\rtu na dobijene odgovore na pitanje postavljeno u naslovu: gde su i šta rade naši stručnjaci sa fakultetskom spremom, nameće se i pitanje uzroka ovom po naš društveni razvitak i privrednu reformu štetnom stanju. Uzroka ima više. Ja bih istakao jedan od njih, ali i jedan opšti uslov koji pogoduje i omogućava egzistenciju nekih uzroka. Uzrok je u primitivizmu koji je još prisutan u našim gledanjima na društvene probleme i njihova rešavanja, u grčevitom otporu Ijudi bez stručnih kvalifikacija koji su zauzeli mesta inženjera, ekonomista, pravnika i sl. Sto se tiče opšteg uslova, tj, klime u kojoj dolaze do izražaja navedeni i ostali uzroci, čini mi se da je taj uslov u sociološkoj i političkoj interpretaciji inteligencije kao društvenog sloja, poput privatnih zanatlija, individualnih zemljoradnika i sl. I naravno, čim se inteligencija smatra društvenim slojem, onda odnos prema njoj ulazi u sferu politike, u političku taktiku, te se prema inteligenciji postupa kao i prema privatnim zanatlijama i individualnim zemljoradnicima: potiskuju se, zaokružuju se, razmatra se da li su ili nisu potrebni, tj. postupa se po svim pravilima političke taktike i igre. Sve ovo, saobrazno vremenu i prostoru, već prema specifičnosti situacije, opšte i posebne. Čini se da je, usled naučne i tehničke revolucije i sve većeg značaja nauke i tehnike za dalji razvoj društva, potrebno osloboditi se tradicionalne sociološke sheme o inteligenciji kao društvenom sloju i stratumu društvene strukture i shvatitj da u novonastalim uslovima inteligencija prerasta svoj raniji karakter društvenoj sloja i postaje opštedruštveni kapital intelektualni kapital.

849

GDE SU I ŠTA RADE STRUCNJACI SA FAKULTETSKOM SPREMOM