JUS standardizacija

metode za odredivanje granulometrijskog sastava mlevenih punila sa posebnim osvrtom na sedimentacione metode (deo 1)

Mr. Lazar Jevtić, dipl. mg., Borivoje Arežina, dipl. ing.

JO A(0/0B,

U okviru tehnoloških svojstava, koja odredđjuju kvalitet i oblast primene mlevenih prirodnih sulfatnih, karbonatnih i silikatnih punila u industriji boja i lakova, granulometrijski sastav zauzima jedno od prvih mesta. Ovaj sastav mlevenog pu nila, u koji spađaju veličine čestica i raspođela čestica (brojčana ili po masi) punila poveličini, ima veliki uticaj na sleđeće osobine premaznog sredstva:

– reološke karakteristike,

- opštičke karakteristike (sjaj i pokrivna moĆ) ,

- poroznost suvog filma premaznog sredstva,

- disperzibilnost punila u polimeru koji čini vezivo premaznog sredstva.

Imajući u vidu ovakvu važnost granulometrijskog sastava mlevenog prirodnog punila, sa stanovišta njegove primene u industriji Savezni zavod za standardizaciju je, u saglasnosti sa standardom medjunarodne organizacije ISO 3262 od 1975. godine, pripremio nacrt standarda "odredjivanje granulometrijskog sastava mlevenog prirodnog kalcijum karbonata po Andreasen-ovoj metodi" sa napomenom da bi izložena metoda u standardu mogla da se koristi kao jedan opšti postupak za odredjivanje granulometrijskog sastava i ostalih mlevenih prirodnih karbonatnih, sulfatnih i silikatnih punila. Imajući u vidu mane Andreasemove metode, posebno u oblasti karakterizacije granulometrijskog sastava fino mlevenih (mikroniziranih) prirodnih punila, u ovom radu daje se opis svih važnijih metoda za odredjivanje granulometrijskog sastava mlevenih prirodnih punila sa posebnim razmatranjem njihove primenljivosti u ispitivanju mikroniziranih prirodnih punila.

S. tim u vezi u drugom delu ovog rada je posebno razmatrana primenljivost nekih od

sedimentacionih metoda (Andreasen-ova pi-

peta, sedimentaciona vaga, fotosedimetri, mikrometarska analiza X zracima i DISK centrifuga) u odđredđjivanju granulometriskog sastava mikroniziranih i nemikroniziranih prirodnih punila. i

Elementi koji odredjuju izbor metode za Suredjivanje granulometrijskog sastava

Pored cene mernog instrumenta, vremena potrebnog za analizu, stepena automatizacije instrumenta, jednostavnosti rada sa nmernim instrumentom i neophodne minimalne količine uzorka mlevenog punila za analizu, jedan od odlučujućih faktora prilikom 357 bora tipa metode za analigu i tipa mernog instrumenta čini opseg veličine čestice punila čiji se granulometrijski sastav želi određiti. Naime izabrani metod analize i odgovarajući instrument moraju, da daju tačne i reproduktivne rezultate u čitavom opsegu veličine čestica posmatranog punila. Veoma često mnogi autori smatraju da se ovaj opseg veličina čestica može posmatral 'Kajo?0'(40)u:

manji odđ 1 Jam izredjiui | i 50 veći od 50 m m

Napomena: 1 mu, = jeđan mikron = llOM Im .

Svakako da je ovakva pođela opsega veličina čestica, kada se posmatraju prirodna sulfatna, karbonatna i silikatna punila, nedovoljna. Za primenu navedenih prirodnih punila u osnovnim i međjuslojnim

premaznim sredstvima pokazuje se optimalnim ·sledeći granulometrijski sastav (2):

Čestice finije od l m 5%

Čestice izmedju l i IO m 26% Čestice izmedju lO i 2O um 47% Čestice izmedju 2O i 3O Nm 21% Čestice veće od 3O um 1% do 2%

485