JUS standardizacija

- tehnički uslovi za sve vrste alata, Opreme, uredjaje i pribore

U oblasti standardizacije materijala radili bi se sledeći stanđardi:

- standardi za čelične materijale (vrste, oblici, mere, tehnički uslovi)

- stanđardi za ostale metale (vrste, tehnički uslovi, eventualno oblici i mere)

- standardi za ispitivanje materijala

- standarđi o ograničenju upotrebe pojedinih materijala.

Izvršioci na ovim poslovima bi takodje učestvovali i u procesu donošenja nacionalnih stanđarda i stanđardđa pojedinih grupacija ukoliho takva organizacija standardizacije postoji, a.ukoliko je to poseban interes fabrike oni bi i predlagali ovakve standarde.

Kontrola primene stanđarda bi sistematski pratila primenu nacionalnih i internih stanđarđa u dokumentaciji, na predmetima i sredstvima rađa i putem izveštaja o nadjenom stanju ukazivala na nivo primene standarda, na standarde koji nedostaju ili neđostatke postojećih standarda.

U obradi standđdarđa bi se vršila tehnička obrađa crteža, skica, tabela i dijagrama, daktilografska obrađa teksta internih standarđa i konačno priprema standarda za umnožavanje pri čemu bi|trebalovođiti računa o načinu umnožavanja standarda.

Da bi interna standarđizacija mogla uspešno da funkcioniše njen rad u fabrici mora da bude regulisan normativno-pravnim aktom (uobičajeno je to "Pravilnik o rađu interne standarđizacije) koji treba da sadrži šta se internim standarđima propisuje, organe koji usmeravaju rad stanđarđizacije

i na koji način, unutrašnju organizaciju interne standardizacije, ko može đa bude predlagač internog standarda i obaveze predlagača, postupak donošenja i usvajanja internih standarđa i stručna tela koja će usvajati stanđarde, kontrolu primene standarđa i odnos interne standarđizacije sa nacionalnom stanđardđizacijom i drugim standarđizacijama od značaja za fabriku.

6. ZADACI INTERNE STAMDARDIZACIJE NA OTKLANJANJU PREPREKA PRILIKOM IZVOZA I U INDUSTRIJSKOJ KOOPERACIJI

Da bi danas jedna fabrika mogla da se uključi u svetsku razmenu dobara mora prvenstveno da zađovoljava sve zahteve u vezi sa kvalitetom proizvođa koji su diktirani medjunarodnim stanđarđima (ISO) drugim medjunarodnim stanđardđima kao Što su CEE, CISPR, EURONORM, IEC, CMEA,:i stanđar-| dima zemalja u koje se izvoži ili sa kojima razvijamo industrijsku kooperaciju, a Vrlo često i standarđima pojedinih fabrika aa kojima razvijamo kooperaciju ili samo proizvodimo odredjene artikle.

Ovaj zađatak se đobrim delom ostvaruje kroz

nuzJj.onalnu standardizaciju, ali. suštinski problem rešava samo razvijena interna standđardizacija. Jasno je da će pri tome interna standardizacija vođiti računa samo O standardima koji se neposredno odnose na proizvođe fabrika i zahteva direktnih partnera u izvozu i kooperaciji.

U cilju uspešnog obavljanja ovih poslova služba interne stanđardizacije mora da buđe uključena, od samog početka, U pregovaranja u vezi sa izčozom i inđustrijskom kooperacijom da bi, poznavajući problematiku zahteva i mogućnosti, svojim mišljenjem mogla da usmerava pregovore poslovodnog rukovod=stva. Ukoliko se ovaj princip ne poštuje fabrika može da dodje u vrlo tešku situaciju nemogućnosti ispunjenja zaključenih ugovora ili njihovo ispunjenje uz znatna materijalna ulaganja i troškove koji su se mogli izbeći. Zbog toga službi interne standđardđdizacije poslovodno rukovođstvo mora blagovremeno da signalizira namenu izvoza ili kooperacije sa ođredđjenim partnerom kako bi ista mogla đa razmotri tehničke zahteve partnera i mogućnost njihovog zadovoljenja u specifičnim uslovima proizvodnje fabrike.

Da bi rešila ove probleme služba interne standardizacije mora za svaki proizvod, ko= ji se izvozi ili koji je predmet kooperacije da definiše potrebne nacionalne interne standarde za celohupni proces proizvodnje. Ako je ovaj posao obavljen dalji postupak bi bio uporedjivanje ovih zahteva sa zahtevima standarđa partnera i sagleđavanje mogućnosti i uslova savladjivanja neminovnih razlika, koje će se pri tome pojavi-

ti. Za to se moraju unapred prepremiti pregledi usaglašenosti internih standarda sa nacionalnim standardima, medđiunarodnim standardima i standardima drugih država. Ovo prvenstveno nora da se uradi za vrste i oblike materijala, konstrukcijske elemente, tolerancije i odstupanja jedinice mera, metođe ispitivanja, tehničke uslove i tehničko crtanje. Pri tome neće uvek biti moguće naći potpuno odgovarajuće zamene, ali će zato biti moguće partneru ponuditi ono što se može ponuditi

i sa njim usaglasiti zajedničke stavove o pojeđinim problemima što će otkloniti prepreke razmeni ili izvozu već na samom startu ugovaranja, kao i nesporazume do kojih bi neminovno dolazilo da se ovo ne uradi.

U "Zavodima Crvena Zastava" postoje vrlo razvijeni kooperantski ođnosi sa Italijom, Sovjetskim savezom i Poljskom a izvoze se i uvoze materijali: i proizvodi, u preko 20 zemalja sveta, tako da se ovakva problematika rešava preko 15 gođina što govori o bogatstvu iskustava RO, koje bi trebalo maksimalno koristiti u radu interne stanđardizacije. Posao je vrlo težak, ali je to jedini put bržeg smanjivanja razlika tehničkog nivoa izmedju razvijenih i nerazvijenih zemalja, tj. moraju se maksimalno koristiti znanja razvijenih zemalja koja su svima dostupna i trud medjunarodne organizacije zastandardizaciju koja ova znanja unosi u svoje standarde.

421