Književne novine

| meni

•

BROJ 16 GODINA I

Adresa uredništva

i administracije: Francuska 7 — Telefon: 28098

KNJIZEVNOST U ŽIVOJ RECI”

Književnost, što će reći knjiga i pisac, stoje danas u potpuno izmenjenim odnosima prema narodu, u Uupoređenju sa stanjima Dpre narodnmooslobodilačke borbe i pobede, To je sad već tako očigledna činjenica, da je više nije potrebno ni dokazivati. Narod je, uz sva druga velika dru=štvena, životna prava, osvojio i pravo na kulturu, i on je sa živom željom, gladno i žedno, prisvaja. A najnepo= sredniji put do nje je knjiga, literatura. Ali to novo stanje nameće našoj književnosti, našim piscima, i sasvim nove dužnosti, ozbiljne obaveze koje istovremeno znače i veliku čast i veliku odgovornost. Biti narodni književnik doista je izvanredno uzvišen poziv, do koga su u našoj književnoj prošlosti samo najodabraniji uspevali da se podignu.

Među tim novim književničkim dužnostima, koje se uslovljavaju prirodom naše nove stvarnosti, obavezujući pisca da sadržinom svoga dela bude njen najubedljiviji tumač i da svojim stvaralaštvom, svojom umetničkom rečju, postane aktivni faktor u njenoj socijalističkoj izgradnji, javlja se i jedna koja od njega traži i vidniji, dinamičniji, više spolia manifestovani aktivitet: da bude faktor i svojom lič-

nošću, svojim stavom, svojom živom

rečju,

Narod je vrlo široko i vrip· jskreno zavoleo knjigu, ali on je sa ne manje liubavi zavoleo i književnika. On danas čita knjigu sa izvanredno živim interesom, jer u njoj sreta za sebe prijateljsku reč, koja umetnički uzbudljivo i ubedljivo kazuje njegov život, ali on sa istim interesom želi da vidi, upozna i čuje i prijatelja koji mu takvu reč kazuje. Pisac i njegovo delo moraju danas biti jedna neđeljiva celina, koju narođ treba svim sredstvima pojimanja, i svešću 'i čulima, da upozna i primi, da oseti i da proveri istinitost dela živim svedđočanstvom pisca, da doživi saznanje da pisac ne stoji ni izvan ni iznad svoga dela, već da su oni jedno i nerazdvojno biće. Tim i takvim prove= ravanjem duboke unutrašnje povezanosti između pisca i njegova. dela, podudarnosti misli, osećanja motiva, sadržaja koji su pročitani sa onima koji se istosmisleno i sa još više emocije živim rečima kazuju, načiniće se 1 sama književnost uverljivijom, bližom, prisnijom, pokloniće joj se još veće i čvršće poverenje.

Ako se danas opravdano može govoriti o potrebi jedne smišljene književne politike, hojom. treba književnost ispuniti novim, naprednim, realistički istinitim sadržajima, ali je istovremeno i pretvarati u punu narodnu svojinu, onda se praktična knjiševno-politička uloga pisca upravo i sastoji u tom dejstvovanju u narodu njegovim limŠmim prisustvom. On time ne samo da pomaže da se književnost doista potpuno od naroda usvoji, udarajući lično pečat istine na književ„no delo, već i sebe samoga bogato oplođuje doživljajima koji su krcati povim motivima i temama.

I književnici su doista i osetili pošrebu i nužnost da se tom novome zađatku povinuju. I praksa koju su oni već dosad u tome pravcu imali pokazala je neospornu korisnost ovog mjihovog ličnog dejstvovanja živom rečju. Oni su i pojedinačno i grupno ve češće na javnome TIorumu, i ta njihova istupanja pred široki krug slušalaca u svim slojevima radnog naroda pretvaraju se u organizovanu akciju, koja se sprovodi preko udrušenja književnika u svima našim re-

' publikama. U okviru svojih republika, svako udruženje praktikuje ovu vrstu književne delatnosti, koja na taj način obavezno ulazi u njegov opšti radni program. Pisci svake republike su dosad obišli mnoga mesta svoje uže domovine i u njima dolazili u živi, neposredni dodir sa svima krugovima rađnog naroda, okupljenog u našim masovnim organizacijama i raznovrsnim radnim kolektivima. Dejstvujući ovim putem, po čitavoj republici, frontovskim zajednicama, u radnim jedinicama Narodne omladine, u organizacijama naših žena u našo) Armiji, kroz fabrike + seljačke radne zadruge, naš savre-

pisac najneposrednijim sred-

stvom afirmiše književnost u mi-

lionskom radnom svetu naše zemlje.

Ali istovremeno i sam u njemu i sa

njime doživljuje nova uzbuđenja, dolazi do širih i neposrednijih saznanja

o stvarnosti, obogaćuje se sa pravoga

izvora movim osećanjima, novim sadržajnim motivima, novim stvaralačkim mogućnostima.

Doživljaj je, pre svega, neposredno, intenzivno osetiti i saznati kolika je ljubav našeg narodnog čoveka za književnika i koliko poštovanje za njegovo delo. Kao sasvim nova pojava u našem živofu, taj doživljaj se đoista pretvara u moliv, za koji se oseća neodoljiva potreba i da se izrazi. Doživljaj je uveriti se kako je danas u širokim narodnim krugovima poznato i prišno svako naše književno ime od pozitivnog značaja. DoživijaJ je sagledati ozarene. radosne poglede kojima se pisci dočekuju, čvrsto stisnuti ruke koje im se nebrojeno pružaju, čuti uzbuđene i tople reči kojima bivaju u prvome susretu pozdravljani.,

Milan BOGDANOVIĆ

Zar nije, doista, upravo izvanredan '

doživljaj vlastitim očima se uveriti koliku ljubav za knjigu i književnika imaju njihovi najmlađi čitaoci, deca naše nove domovine, Titovi pioniri? Kad ih sagledate u mnogim stotinama „sakupljene, da dočekaju i pozdrave naše, svoje Književnike, i među njima pre svega one koji za njih pišu, i kađ osetite kojom ljubavlju oni oko vas hrle, da vas što bliže vide, da vas dodimu, da vas takoreći zagrle, i kako ne mogu da se zasite gleđajući vas i obgrljujući vas čitavom svojom množinom ne možete ostati neuzbuđeni do u samoj dubini bića i neispunjeni novim saznanjima o veličini i lepoti na= še slobodne narodne stvarnosti.

Ili zar nije doživljaj kojim može da se ispuni čitavo jedno delo naći se danas u našoj Rijeci i osetiti u njoj

i kroz nju koliko preobražajno, ču- .

desno oživljujuće i izgrađujuće može da dejstvuje sloboda, ostvareno na=rodno i društveno, životno pravo, u jednom ljudskom žarištu života gde je života nestajalo, u građu nad kojim je visio tragični znak smrti? Sa= gledati danas Rijeku, kao nikad ranije u istoriji, našu i slobodnu Rijeku, u rascvatu života i izgradnje života kojima je teško naći premca u našoj zemlji koja je šva u naporu da izgradi novi život, pa tim novim njenim viđom izbrisati iz svojih šsećanja onaj lik napaćenoga grada koji je već bio počeo da se naslućuje kao grobnica, i đa dobija obrise iskopina, doista je doživljaj koji duboko stvaralački može da pokrene pisca. A u neposrednom, živom, stvaralačkom dodiru sa narodom Rijeke, u kome naša književna reč prodime šlobodno i duboko odjekuje, taj doživljaj postaje potsticaj, tvorbena sila.

Ali nisu samo ovakvi stvaralački su-

gestivni doživljaji oni pozitivni efekti „

koje ta neposredna književnička đelatnost postiže, Književnik pred širokim narodnim krugom dobija neslućene mogućnosti da i sam, lično proverava vrednost svojih sadržaja, motiva u njima, načina kako ih poštavlja i kako rešava. Slušajući druge pisce i njihova ostvarenja, upoređujuči ih, u utiscima koja izazivaju, sa

onima koje je on sam proizveo, knji-·

ževnik dobija nove mere za procenu stvaralačke ispravnosti svoga delovanja. Upravo je izvanredno osetiti koliko kritičkoga smisla ima „množina koja voli književnost kad je u živoj reči prima i odmah, na licu muešta, procenjuje. Za našeg savremenog pisca to mogu biti dragoceni putokazi.

U tom pogledu je naročito značajno u kojoj meri čistota i lepota jezika dejstvuje na slušaoce iz svih narodnih Siojeva. Naša nova, široko narodna

· književna publika, koja književnost

oseća, prima, prosuđuje novim, na= rodski konkretnim i pouzdanim merilima ne samo da nije ravnodušna za jezik, nego je upravo jezik jedna od vrednosti književnoga dela po kojima ova najviše određuje i utvrđuje i sud o njemu. Kad se književnost živom rečju predaje, onda je taj element jezika, možđa i najpresudniji za utisak koji će od mje slušaoci primiti. I zato je potpuno i shvatljivo što među piscima po vrednostima uglavnom izjednačenim, kad se pred narodom živom · vlastitom „rečju manifestuju najviše uspeha imaju oni koji vladaju i najboljim jezikom. Za naše pisce,“ za. našu književnost, to je vrlo ozbiljan znak, i moglo bi se reći, značajna opomena.

Najzad, morala bi se istaći još jedna pozitivna pojava u nizu onih koje su nam dosadašnja iskustva u ovoj vrsti književničkog aktiviteta pokazala. On je počeo da prelazi okvire pojedinih republika, i postepeno se pretvara iu međurepublikansku kKknjiževničku delatnost. Književnici Srbije odlazili su u Makedoniju, u Sloveniju, u Hrvat= sku. Književnici Hrvatske i Slovenije pojavljivali su se pred publikom Srbije, i tako dalje. I tu se moglo osetiti, bolje i iskustvenije no ma kakvim teoriskim dokazivanjem, koliko naše literature đanas već dejstvuju svojim dvostrukim vrednostima: onima koje ih obeležavaju osobenim karakterima, uslovljenim nacijom iz koje se jedna literatura rađa, tim „osnovnim vrednostima njenih sadržaja, ali i elementima u im sadržajima koji ih jasno jugoslovenski označavaju, kao motivi, akcertti, osećanja i raspoloženja koji su danas zajednička obeležja našeg skupnog života, znaci i svedočanstva, pečati naše opšte nove stvarnosti, obeležja životnih stanja Nove Jugoslavije. Ukoliko jedno živom rečju kazano književno delo ima živopisnijih, istinitijih, značajnijih elemenata koji su karakteristični za narodni život iz kojih proizlazi, utoliko više budi. interesa i utoliko jače i trajnije povezuje pažnju. Ali ukoliko više, istovremeno, odiše i almosferom života Nove Jugoslavije, utoliko dublje, intenzivnije deluje.

Iz svega bi, dakle, proizišlo, kao zaključak, đa dejstvovanje književnošću u živoj reči treba· prihvatiti kao jedan od stalnih oblika književnog aktiviteta i sve sistematskije ga sprovoditi. Njime se interes i ljubav za književnost pretvaraju u oduševlje= nje. A. ovo, makar trenutno oživljeno, narođ sve dublje povezuje sa literaturom. ·'U Sovjetskom Savezu vrše se velike pripreme povodom. stogodišnjice smrti Visariona Grigorijeviča Bjelinskog

'U celom Sovjetskom Savezu uveliko se vrše pripreme za dan stogodišnjice smrti velikog ruskog kritičara Višariona Grigorijeviča Bjelinskog,* koji je umro 9 juna 1848. U svima .saveznim republikama izlaze iz štampe nje= gova dela, monografije i brošure, popularne biografije, i priređuju se popularna predavanja. U Moskvi, Kijevu, Harkovu i Lavovu otvaraju se velike izložbe posvećene životu i stvaralaštvu Bjelinskog.

Akademija nauka SSSR počela je da objavljuje najnovije izdanje sabranih dela Bjelinskog, a istovremeno, naredna knjiga »Literarnog nasleđa« biće posvećena velikom kritičaru, Državno izdavačko pređuzeće umetničke literature izdaje sabrana dela Bjelinskog u tri knjige s tiražom , od 300.000 primeraka, kao i izabrana dela u jednoj knjizi s tiražom od 100,000 primeraka. Kao. zasebno izdanje, s tiražom od 200.000, štampa se »Pismo Gogolju« Bjelinskog. Biće takođe pub-

likovan zbornik »Bjelinski u uspome-

nama savremenika« i album »Bjelinski u Životu« sa šezdeset crteža slikara Lebeđeva, propraćenih tekstom biografskog karaktera.

Državno izdavačko pređuzeće političke literature objavljuje dve knjige izabranih filozofskih dela MBjelinskog a izdavačko preduzeće »Sovjetski pisac«a — zbornik članaka »Sovjetski kritičari o Bjelinskom«. Institut svetske književnosti »Gorki« spremio je zbornik »Bjelinski — istoričar i teorefičar literature« u redakciji Brockog, a izdavačko preduzeće »Moskovski radnik« izdalo je knjigu Poljakova »Bjelinski u Moskvi«, kao i monogra=

e

MV. G. Bjelinski

fiju Baškakova »Sociološki pogledi Bjelinskog«. Državna biblioteka SSSR objavila je popularnu brošuru »V. G. Bjelinslti«.

U Moskvi i u drugim gradovima 'Sovjetskog Saveza priređuju se predavanja o Bjelinskom koja organizuje Svesavezno društvo za širenje političkih i naučnih znanja, Ovih dana u Moskvi održana je trodnevna naučna sesija posvećena Bjelinskom, koju su organizovali Institut svetske književnosti pri Akademiji nauka SSSR i MPilološki fakuliet Moskovskog univerziteta. BEOGRAD, UTORAK 1 JUN 1948

UTORKOM.

POŠTARINA PLAĆENA U GOTOVU

i —i a i 3 j . .. bio

ORGAN SAVEZA KNJIŽEVNIKA JUGOSLAVIJE, ~-

LIST IZLAZI JEDANPUT NEDELJNO

— _— _ _— · PRIMERAK | S DINARA

AKONTO U KRVI

| U »Savremenoj istoriji«, , romanu Anatola Framsa, ima epizodna alegorična ličnost Robert Medeni, »uvažen, poštovan i visoko cijenjen od 'Triblionaca, koji znađahu da je vješt prevarama, mnogim lukavstvima i pre= preden čovjek«. Ideolog i điplomat bande »naoružane batinama, budžama, mofkama, kijačama, toljagama i mačugama«, on uči svoj čopor ovako: »Kad imam, kao što se često dešava, nepovjerljive ı budne protivnike u sjednici Savjeta, kažem im: »Mir, mir, mir gospodo! Pax vobiscum!« i lagano poturim lonac pun baruta i starih klinaca pod njihovu klupu, š dobrim fitiljem čiji kraj ja držim. Zatim, pretvarajući se da mirna spavam, ja zapalim fitilj kađ je zgodan čas.« Primitivni predak savremenih potpaljivača rata i muklih neprijatelja čovječanstva, taj majstor prevana i šampion podvala, zaključuje svoja duboka „izlaganja taktičkim poukama: — Vičite: »Mir, mirl« i premlaćujte. »Mir, mir« — taj čovjek je mrtav. »Mir, mir« — proburazio sam. trojicu. .

Dolarski gaulajter. u Grčkoj Grisvold ne zadovoljava se samo skrom=nim jednocifrenim brojkama žrtava kao njegov primitivni, manufakturni, skoro srednjovjekovni, preteča i učitelj. Ggigvold manje viče: »Mir, mir« — a više ubila. Ubija savršenijim sredstvima, efikašnijim oružjem, boljom organizacijom zločina, rukama dskusnih ubica iz hitlerovske škole.

Od dana kad je, maja 1947, Truman potpisao prve kredite monarho= fašistima, životom 1 smrću naroda na porobljenoj teritoriji Grčke upravljaju američki imperijalisti preko Grisvolda, koji ističe atinski režim kao uzor demokratije, i Van PFlita koji u toj demokratiji prisvaja i sprovodi načelo propalih njemačkih generala: »Zarobi, pa ubi!«

U grčkim zatvorima ima 25.000 uhapšenih; na pustim ostrvima i U koncentracionim logorima još 45.000; samo na ostrvu Makronisi, pod užasnim fterorom, .živi 18.000. vojnike, mornara, podoficira i oficira koji su odbili da polože zakletvu monarhofašističkoj vladi, nametnutom kralju i američkim, imperijalistima. Ali ne samo to: prijeki vojni suđovi neprestano su »radili«, po njihovim presudama je strijeljano 1.600 lica, među kojima 40 žena, 6 gimnazista, 1 petnaestogodišnji dječak. Monarhofašističke bande ubile su u masovnim pokoljima bez presuđa 10.000 ljudi. Ali ne samo to: u toku 1945 i 1946 godine, za djela borbe protiv njemačkog okupatora i njegovih pomagača, osuđeno je na smrt nekoliko stotina heroja grčkog oslobodilačkog pokreta, ljudi kojima je u danima rata komanda Srednjeg istoka dala visoke pohvale »za doprinos savezničkoj borbi« — kako je rekao general monarhofašističke vlade, koje su se nadmetale u brutalnom ugušivanju narodne težnje za slobođom i nezavisnošću, koje su sprovodile najbje= šnji teror uz potpunu izdaju zemlje — ipak se nijesu usudile da izvrše te smrtne kazne sve do Trumanove zaštite i kredita i uslova da se kredit ne može dobiti bez akontacije u krvi smjelih boraca za šlobodu.

Od jula 1947 po nalogu Amerikanaca ji njihovog plaćenika Ladasa strijeljano je preko 400 rodoljuba. Od decembra prošle godine, od početka priprema za ostvarenje Maršalovog plana, ubrzava se tempo strijeljanja. Do kraja marta izvršeno je 150 smrtnih presuda, dostignut je i potučem hitlerovski rekord. Na trgu Gudi u Atini, krvavom od njemačkih strijeljanja, ubijeno je za tri mjeseca više nego za bilo koja tri mjeseca prve, njemačke, okupacije.

Krvavi Hristos Lađas, koji se nije proslavio ma polju časti nego braneći američkog finansijera=aferaša Samjuela Insela, tražio je nekoliko mjeseci vremena da postepeno i bez buke likvidira sve osuđenike po krivicama iz doba njemačke okupacije, po »krivicama« koje drugi narodi s pravom smatraju podvizima heroja i djelima nacionalne časti i ponosa. Sprovodeći odluke gaulajtera Grisvolda, pripremajući primjenu Maršalovog plana — Lađas je sudskim vlastima izdao maređenje da osuđe na smrt G&vakog

' optuženog bez obzira na krivicu, sva~

kog ko odbije da okleveta Komunističku partiju, EAM 1 generala Markosa. A kađ je Ladđaš pao ugušem svojom prljavom #izdajničkom krvlju

· — Džordž Maršal je poslao telegram

saučešća, a Grisvoldđ je preko dizdajnika Sofulisa, Caldđarisa, Renđisa izveo iz zatvora, u. kojima su čamili više od tri godine, i strijeljao 154 rodoljuba za jedan dam. .

Kao odgovor na gnušanja i proteste čitavog svijeta protiv obnavljanja kr-

vavih hitlerovskih metođa i masovnih ·

pokolja — vVlađa Sjedinjenih Američkih Država (piše Sofulisov list »Vima«) stavila je do znanja monarhofašističkoj vladi da joj priznaje pravo »đda se brani od komunizma svim sredstvima koja nađe kao efikasna.« Strijeljanja su nastavljena. U Lamiji je pogubljeno još 22 lica, u Atini dan kasnije 13 lica, u Solunu 1, u Egini 19 — za 48 sati broj žrtava se popeo na 217, a Američka misija za pomoć Grčkoj uputila je krvavom Rendišu novo ohrabrenje — pismo U kome šef misije izražava švoje zadovoljstvo povodom masovnih strijeljanja i čestita svom agentu »štga nije podlegao uticajima sa strane«. Nov talas terora prati ova pisma — na ostrvu Egini strijeljano je još 80 bo'raca grčkog oslobodilačkog pokreta; u

Vilson. Marionetske .

Mihailo LALIĆ

zatvoru u Sparti ubijeno je 81 lice, a među njima dvije žene i dijete od 6 mjeseci; u Lapsi u Rumeliji strijeljano je 12 građana; u Solunu su 20 maja izvršene dvije smrtne presude; voini sudovi u Lamiji i Ptiotidi izrekli su i izvršili šest smrtnih presuda... U Atini je 13 maja počelo suđenje grupi od 114 mornara, podoficira i vojnika: optuženi su za »pokušaj pobune« na ostrvu Makronisi, a fu »pobunu« inscenirali su monarhofašistički zločinci i iskoristili je da ubiju 250 ljudi.

Masakriranje talaca, zločini koje osuđuje međunarodno pravo i kojih se grozi savjest, čovječanstva, ova »osveta pod maskom pravosuđa, ovaj neprestani pokolj boraca za slobodu i nezavisnost — izazvao je najoštrije osude svjetskog javnog mnjenja i talas gnjevnih protesta iz svih zemalja i od milionskih organizacija. List »Filadelfija tribjun« pisao je da bi povodom pogubljenja 154 grčka ro=doljuba »trebalo sve američke zastave spustiti na pola koplja«, a njujorški »Dejli Vorker« da »puna srdžbe savjest naroda Sjedinjenih Američkih Država mora da progovori protiv ovog skrnavljenja imena Amerike. Protestujte protiv terora Maršalovog plana u Grčkoj! Zaustavite divljačka masovna pogubljenja grčkih antifašista koji traže samo nezavisnost i demokratiju!« »Krv grčkih rodoljuba poprskala je američko Ministarstvo spolinih poslova i njegove agente« — piše »Imanite«, a »Franktirer« ironično pita: »Da li ćete se, demokratska Ameriko i Britanijo, pune vrlina, koje podržava-– te dželatske vlade, usuditi da kažete da je Hitler imao pravo i da su nacistički zločini bili akt pravde?«

Pod pritiskom gnjevnih masovnih protesta, bio je prinuđen i londonski »Tajms« da licemjerno zamjeri što su »strijeljanja izvršena u nezgodno vrijeme«, a britanski ambasador u Grčkoj Norton da umiruje englesku javnost klevetanjem strijeljanih žrtava. To je prinudilo američkog najamnika Sofulisa da še brani ciničnom izjavom da vlada primjenjuje demokratske a ne totalitarne metode, krvavog Rendisa da skida odgovornost sa sebe i prebacuje na druge, gaulajtera Grisvolđda da se brani objašnjavajući da se »smrtne presude vrše ne zato što su optuženi ljevičari, nego zato što su ubice. Njima je po zakonu suđeno i osuđeni su prema sistemu pravosuđa ...« .

Međutim, evo nekoliko primjera koji pokazuju na osnovu čega su pale presude i glave heroja grčkog pokreta otpora.

Olgi Hameziđu suđeno je zbog smrti lica koje je poginulo u borbi Klasa s jedne a Nijemaca i bataljona bezbjednosti (kvislinške bande »tazma ta sfalijas) s druge strane. Udova Joana Antiki, kojoj je muž poginuo u borbi protiv Nijemaca, optužena je za- 532 ubistva! Osamnaestogodišnja Lapi Domopulo, kojoj je pripadnik »bataljona bezbjednosti« ubio oca, osuđena ja za ubistvo jednog poručnika koji je ustvari poginuo u borbi od 4 novembra 1944 u Kilkisu. Aspazija Stefano osuđena je za ubistvo lica koje je ustvari umrlo od tuberkuloze. Pukovnik Kikicilas, komandant Elasovih jedinica kod Kalamate, optužen je i osuđen za ubistva u oblasti koju godinama nije posjetio...

Strijeljani rodoljub Ilijas Veinoglu optužen je, osuđen i pogubljen za ubistvo Dimitra Kopulosa, koji je i danas živ; Fftimios Kaskalakos pogu=bljen: je kao ubica Nikolasa Eftimiu, za kog je zvanično utvrđeno da nije ni postojao; Fftimios Hadzopulos ubijen je zato što je za vrijeme okupacije ubio njemačkog agenta, potpukovnika službe bezbjednosti Ksipolitasa, i njemačkog špijuna KalamaTasa... Protest

Među 154 heroja grčkog otpora pogubljena 4 maja, ubijen je neustrašivi diverzant Monedas zato što je u ratu digao u vazduh čitav njemački brod, a zatim izvršio niz sabotaža na njemačkoj željezničkoj pruzi u Grčkoj; pogubljen je i drugi heroj diverzantske akcije Burdis, koji je u grčko-talijanskom ratu odlikovan za hrabrost — pogubljen je zato što je spasao pirejsko pristanište od njemačkog miniranja... Kad bi se ispisali zapisnici sa suđenja utvrdilo bi se da su svi Osuđeni »prema sistemu pravosuđa« kako kaže Grisvold (»Mir, mir« — rekao bi Robert Medeni) zato što su se borili protiv njemačkih osvajača i domaćih izdajnika za slobodu i nezavisnost Grčke. »Oni su strijeljani američkim mecima — kaže njujorški »Dejli Vorkere — uz aktivno ohrabrenje Američke misije koja je danas stvarni diktator u Grčkoj. Oni su poubijani đa bi poslužili kao primjer za zastrašivanje, čiji je cilj da grčki narod, koji je u ratu odbacio diktaturu hakenkrojca, prisili da prihvati diktaturu dolara.«

Naravno đa dolarski gaulajter Grisvold — koji danas viče »Mir, mir, atinska vlada je uzor demokratije« neće pristati na ispitivanje zapisnika sa suđenja. On vadi iz arhive zarđala oruđa tipa njemačkog saradnika arhiepiskopa Damaskinosa i stavlja u pokret mašine svojih dolarskih komisija — ali, uprkos svemu, dokazi njegovih zločina ne mogu se pobiti. Jeđan od

tih dokaza je izvještaj atinskog lista |

»Mesage d'Aten« pod naslovom »Maršalov plan stupa na snagu u Grčkoj — izglasana je rezolucija o grčkoj imovini u inostranstvu.«

Osmog maja, dok se još nije osušilo busenje na humkama strijeljanih ni ubrisale oči ucvijeljene rodbine palih grčkih junaka, kad se strijeljalo u Tgini i na ostrvima smrti, kad su dimila sela u Lakoniji — »Mesage d'Aten« objavljuje da je Američka misija za pomoć Grčkoj telegrafski izvijestila nadležne krugove »da je Grčka ispunila sve uslove za primjenu Maršalovog plana. Prema tome Misija preporučuje ubrzanje ritma primjene Maršalovog plana.« |

Šekspirov Šajlok morao je pred šsudom da dokazuje i nije mogao dokazati svoje neljudsko pravo na funtu dužnikovog mesa. Šajlok iz Volstrita ne želi da dolazi pred sud buđućnosti, pred sud bez Venerstruma, pred sud koji bi ga mogao lišiti mnogih funta ljudskog mesa i krvi od kojih on živi i bez kojih bi umro. Šajlok iz Volstrita osigurao se od takvog suđenja: uzeo je akontaciju u krvi, a zalog i pokriće u Zakonu za prijavljivanje grčke imovine u inostranštvu.

Nad tom žčajlokovskom rabofom, nad krvavom pripremom dolarske diktature u zemlji koja je bila kolijevka evropske misli i kulture, zgraža se danas javno mnjenje čitavog SsVIjeta. Postojanje, borba i uspjesi grčke Demokratske armije, 8 jedne strane, i osuđe 1 protesti što iz svih zemalja svijeta stižu protiv terora američkih gaulajtera i monarhofašističkih zločinaca — pokazuju da Šajlok ni ovog puta ne može biti u pravu, i

Saveza bugarskih

književnika povodom monarhofašističkih ubistava u Grčkoj

Savez bugarskih pisaca objavio je u štampi svoj protest povođom monarhofašističkih ubistava u Grčkoj. U protestu se, između ostalog, kaže:

»Uprkos mnogobrojnih depeša i protesta pojedinih država, uglednih državnika i javnih radnika, ljudi od

' nauke, umetnika, književnika i pesni-

ka, ramih masovnih organizacija ce-

' log sveta, ni do današ Organizacija

ujedinjenih nacija nije našla za potrebno da preduzme mere i spreči krvavi rat u Grčkoj, gde je šaka nckažnjenih političkih zločinaca prodala za triđeset srebrnika slobodu Grčke i grčkog naroda američkim imperijalistima |} ratnim huškačima.«

'Dalje se u protestu kaže:

»Bugarski književnici, potreseni i ogorčeni zbog ubistava koja se vrše u Grčkoj, apeluju na književnike celog sveta, na čestite rukovodioce OUN, na celo miroljubivo i demokratsko čovečanštvo, da prođuže borbu za Spa ·

svetlih i legenđamih grčkih patriota, koji su svojom borbom protiv fašističke Italije i hitlerovske Nemačke za-

divili ceo svet. Već tri godine posle svršetka rata grčki narod ulaže nad=

čovečanske napore i, uz nečuveno sa-

moodricanje, bori se protiv američkog ;

našilnika i okupatora, protiv izdajnika svoje đomovine, i neće da prizna

jaram »američkih Rkraljeva«. U toj”

neravnoj borbi grčki marod pokazao se dostojnim naslednikom svega velikog što mu je ostavila u zavet drevna Jelada, i đanas svojom krvlju pred

očima zadđivljenog čovečanstva, piše »novu Ilijadu — bez bogova i boginja« SSUP

— Ilijađu borbe i slobode ...« Protest se završava pokličima »Spasimo grčke rodojjube iz rul

dželata! ; Lo Ua) Napolje iz Grčke američki naš Neka živi oslobodilačka borba

kog narođa i grčka Demokratska s

ja, na čelu s gen .

„js