Narodno blagostanje

| Фтрада 806 Бр. 51 Grigorije Strekačev, činovnik Min. manija Beograd

SAMOUDRAVNE FINANSIJE U 10931 Uhupni rashodi sviju samoupravnih tela. —_ < Rashodi i prihodi opština. — «< Prihodi i rashodi banovina, —

Oplerećenje samoupravnim dažbinama,

Il Ukupni rashodi sviju samoupravnih tela

Poslednja publikacija Ministarstva finansija o stanju naših samoupravnih finansija u 1031 godini obuhvata budžetiranje 4.165 samoupravnih tela, i to: 4.721 opština, 24 cestovnih od_ bora obrazovanih u 1931 u Dravskoj banovini u smislu zakona o nedržavnim putevima, 11 privrednih komora u 9 banovina. Ove godine se prvi put pokušalo sa prikupljanjem podataka o budžetiranju privrednih komora, ali dve komore —- Splitska i Zagrebačka -— iz tehničkih razloga nisu ispunile poslate im obrasce, već su se ograničile na saopštenju naplaćenih komorskih prireza i faksa.

U težnji za što većim smanjenjem opštinskih administrativnih rashoda u toku 1931 izvršeno je 47 grupisanja opština, čime je broj opština sveden na·4.721.

Ukupna šuma isplaćenih rashoda. u 1931 godmi od 3.399,2 miliona dinara, ovako je sastavljena: | 1930 1931 u mil. dinara seoske opštine 697,5 604,2 gradske i varoške opštine 1.814,4 1.814,1 cestovski odbori. = 53,0 privredne komore — 20,6 banovine 874,5 907,3 Svega 3.386,4 3.399,2

Ako se izdacima u 1930 dodadu oni privrednih komora, koji su za sada nepoznati ,onda izlazi da su oni u 1931 g. nešto malo manji no u 1930 godini.

II Rashodi i prihodi opština

Upoređujući izvršene opštinske rashode po banovinama vidimo kod grupe seoskih opština smanjenje kod sedam banovina, a povećanje kod banovine Dravske (za 15,6%) i kod Primorske (za 2,1%), što u krajnjem rezultatu za sve seoske Opštine daje redukciju za 93,3 miliona. Kod varoških opština reducirani su rashodi isto tako kod sedan banovina, a porasli su kod ZŽetske (za 8,6%) ! kod Savske (za 0,6%). ;

Ukupna suma izvršenih rashoda u 1931 kod 489 gradskih i varoških opština ostala je skoro bez promena i iznosi 1.814,1 miliona. Ova suma obuhvata dve grupe opština i to grupu od 10 opština — Beograd i 9 banovinskih sedišta --- i grupu ostalih 479 varoških i gradskih opština. Ova druga grupa (479 var. opština) smanjuje u 1930 izdatke za 50,2 miliona, a kod prvih deset imamo povećanje za 49,9 miliona. Prema tome je sva ušteda postignuta kod prve grupe opština apsorbovana od strane Beograda i banovinskih sedišta. Taj porast rashoda kod Zagreba je 47,4 miliona, kod Ljubljane 13,2, kod Skoplja 6,5. mi–liona, dok pokazuju smanjenje Beograd za 16,6 i Nov: Sad za 4,17 miliona.

12 kojih su izvora opštine podmirivale svoje potrebe vidi se iz sledećeg upoređenja, u procentima:

Seoske opštine Varoške opštine

Kao što se iz prednjih cifara vidi, struktura budžeta seoskih opština u mnogome se razlikuje od strukture varoških. Dok se kod prvih skoro tri četvrtine prihoda naplaćuje u vidu opštinskih dažbina (prirezi, trošarina, takse, otkup kuluka), kod varoških opština na iste ne pada ni polovina. Kod varoši sve značajnija uloga pripada opštinskim preduzećima (električne centrale, vodovodi, klanice, plinare i t. d.), koja su 1931 donela gradskim kasama jednu četvrtinu od svih prihoda — prema samo 1,1% kod opština seoskih. .

Vanredni prihodi u vidu zajmova zajedno sa novim letećim dugovima koji sačinjavaju 4,9%. od svih prireza kod" seoskih i 11% kod varoških opština s obzirom na sadanje privredne prilike ne prelaze dozvoljenu granicu.

Što se tiče rashoda, kod seoskih opština najveću poziciju sačinjavaju izdaci za izdržavanje opšte upravne administracije sa 32,0% ukupnih rashoda. Ovi izdaci u poslednjim ciframa роkazuju prema 1930 smanjenje za 17,5 miliona, ali s obzirom na redukciju ukupnih rashoda svih opština od 607,5 na 604,2 miliona, inamo povećanje za 1,9 poena. Pod takvim okolnostima nameće se potreba grupisanja seoskih opština kako bi se što više reducirali režijski troškovi. Na drugo mesto. sa 16% dolaze rashodi na prosvetu, zatim materijalni rashodi opštinskih sudova s 8% i najzad izdaci po građevinskoj struci sa 7,9%. Diferencije kod ovih izdataka između 1931 i 1930 neznatne su. Ostali su rashodi seoskih opština posve neznačajni.

Kod varoških opština sa ličnim administrativnim rashodima stvar stoji bolje nego kod seoskih, jer je ova pozicija 1931 oduzela 13,5% (u 1930 14,5%) od svih rashoda. Ovde se ispoljava poznati fakt, da se režijski troškovi ne penju u srazmeri porasta budžeta. Budžeti varoških opština su veći od budžeta seoskih i prema tome na svaku granu opštinske delatnosti otpada kod varoši srazmerno manji deo opštih upravnih froškova. S obzirom na veliki značaj prihoda privrednih preduzeća u finansiranju varoških opština prirodno je, da i njihovi rashodi zauzimaju značajno mesto u ukupnoj sumi varoških izdataka, i iznosi 22,3% od svih rashoda prema 1,5% kod opština seoskih. I pored privredne depresije porasli su u 1931 rashodi za izradu zgrada i puteva, i to za 58,7 miliona, u glavnom za račun Zagreba i u manjoj meri Beograda, te su iznosili 365,6 miliona odnosno 20,1% od ukupnih rashoda (u 1930 g. 16,9%).

Sve veće svote novca apsorbuje služba po gradskim zajmovima. Ovi su izdaci porasli za godinu dana za 52,9 miliona, u 1931 iznose 210,6 miliona odnosno 11,6% svih rashoda. Od ove sume na beogradsku opštinu pada 101,6 miliona ili skoro jedna polovina od ukupne sume rashoda po. anuitetskoj službi kod svih varoških opština. Kako je Beograd u 1931 utrošio po

budžetu ukupno 401,9 miliona, izlazi da su ca zajmovi koštali jednu četvrtinu budžetskih prihoda. Ovaj ogroman porast jako sputava normalno gazdovanje naše prestonice i prisiljava па traženje novih poreskih izvora, pošto je isključena, mogućnost novog povišenja prihoda od opštinskih preduzeća kao što su električna centrala i tramvaji (pošto njihove usluge već sada skupo koštaju stanovništvo). Sva nezgoda beogradske opštine se sastoji u tome, što su njena zaduženja u glavnom sa Кгајkim rokom (švajcarski zajam iz 1929 od 26 mil. švajc. franaka i

1930 1931 1930 1931

1. Opštinske .dažbine 13,2 70,7 44,8 43,0

2. Prihodi od imanja 8,3 8,3 6,3 5,9

3. Prihodi od preduzeća 0,8 11 24,1 247

4. Zajmovi 4,0. 4,9 10,6 11,0

5. Ostali prihodi 13,7 15,0 14,2 15,4 100 100 · 100

zajam iz 1930 od 125 miliona dinara), koja se u današnjim prili-

100 kama ne mogu konvertirati u dugoročna. ~