Naša stvarnost

POJAM OPŠTINSKE JAVNE SLUŽBE

Gradska opština (kao i opština uopšte) pojavljuje se u svome delovanju u fri različita vida. Ona je jedna upravna instancija, samoupravna jedinica i pravno lice privatnog prava. U prvome svojstvu ona vrši na svojoj feritoriji izvesne poslove opšte državne uprave, kao delegirana vlast; to su poslovi opšlega značaja, koji su inače stavljeni u nadležnost prvostepene upravne vlasti. Ti poslovi sačinjavaju njen preneseni delokrug. Kao samoupravna jedinica ona ima svoj vlaslifi delokrug, ustanovljen zakonom o njenoj organizaciji, koji obuhvata staranje neposrednim interesima ekonomskim, socijalnim i kuliurnim gradske zajednice; fo su poslovi koji se, između ostalog, odnose na gradske finansije, saobraćaj, javne građevine, socijalno. staranje, higijensku i zdravstvenu službu, privredu, prosvetu. Staranje o ovim pofrebama svoga stanovništva isliče iz same ustanove opštine, kao jedne uže, lokalne društvene organizacije; ono je njeno opravdanje. Opština je, najzad, i pravno lice privalnog prava.

lako sve ove poslove vrši jedna isla ustanova, oni su polpuno različiti i polpadaju pod različite pravne režime. Opština, naročito gradska opština, naročito gradska opština u velikim gradovima, usled mnogoljudnoslfi svoga stanovništva, socijalnih problema, koji usled toga iskrsavaju, razvoja i rašćenja kulturnih pofreba, poslaje sve važnija ustanova i sve više zahvata interesne sfere pojedinaca. Od inferesa je uočili pravna pravila, pod koja je podvedeno poslovanje opštinskih organa.

Kao upravna inslancija, u poslovima opšte uprave; gradska opšlina potpada pod jerarhijski nadzor drugostepene upravne vlasti na isti način kao i prvostepena opšla upravna vlasi. To znači, da je opšlina prema drugostepenoj upravnoj vlasti (ban, odn. ministar za Beograd) u odnosu niže vlasti prema višoj, da njene odluke ova vlast može, po molbi ili po pravu jerarhijskog nadzora, osnažili, preinačiti ili poništiti. Na takvu drugostepenu odluku opština nema pravo žalbe, ni pravne lekove uopšle, pošio su odluke više vlasti obavezne za nižu vlast. U ovoj oblasti delovanja opšlinskih organa (preneseni delokrug) primenjuje se u svemu zakon o opštem upravnom postupku.

Kao samoupravna jedinica, u oblasti svoje vlastite, samoupravne nadležnosti, opšlina ne poipada pod jerarhijski nadzor drugosfepene državne vlasti. Ona prema državnoj vlasti nije više vlast nižeg stepena; ona je vlasi druge vrste. Njenu odluku državna vlast ne može ni preinačiti, ni poništiti (sem u nekoj izuzelnoj