Nova Evropa

Kako vidimo, i u Sloveniji i Dalmaciji rentabilitet igra važnu ulogu, jer od njega zavisi primenjivanje viših ili nižih poreskih stopa. — Drukčije stoji stvar u Srbiji ı Crnoj Gori, gde se, prema članu 56 zakona o neposrednim porezima iz godine 1884, poreske stope penju od 3,5 do 7%, odnosno sa 153,5-postotnim državnim prirezom od 8,8725 do 17.745%, prema apsolutnoj visini dobitka; ali ova progresija svršava već kod dobitka od preko 25,000 Din, što ne odgovara današnjim prilikama, Istom novčanom zavodu sa glavnicom od 2,000,000 Din, i sa čistim dobitkom od 400,000 Din, odmerio bi se porez u Srbiji i Crnoj Gori na sledeći način :

od čistog dobitka 400,000 Din 7% , , ., . . 28.000

lični porez sa 5% od gornjih 28.000 Dm ,. . , 1.400 osnovni porez 29,400 Din

153:57%-ini drža:vni „prireZ 0) У А | И | 45.129

drumarina :

ajunaı pla vap РАИ а Ут Ио OJI RO | 2

DJ) 107 од вогвнћ 20400 По | | | 0 JL 4000 21040

ukupna svota poreza ПА а

U Bosni i Hercegovini, porez novčanih zavoda iznosi 37% od dobitka, na tako izračunati iznos, prema članu 144 finansijskog zakona za godinu 1920/21, udara se državni prirez kod čistog dobitka do 10,000 kruma sa 100%; preko 10,000 kruna do 30,000 kruna sa 200%; preko 30,000 do 100,000 kruna sa 300%; i preko 100,000 kruna sa 400%, te bi se prema tome istom zavodu, sa glavnicom od 2,000,000 Din, i čistim dobitkom od 400,000 Din, odmerio porez ovako:

od. čistog dobitka 400;000 Din 3% . ı ,'. 12.000 4007 državnog prireza” 0 IIM JJ JB 2.7),48;000) 20% cestarmskog prireza , , 00. O 0 20:400

ukupna svota poreza 62.400 Din

Kako se iz gornjeg primera vidi, poreski je. teret novčanih zavoda najveći u Vojvodini, zatim u Sloveniji i Dalmaciji, onda u Hrvatskoj i Slavoniji; manji je teret u Srbiji i Crnoj Gori, a najmanji u Bosni i Hercegovini, Radi izjednačenja poreskog tereta nužno je dakle, da se što pre uvedu jedinstveni zakonski propisi za porezivanje novčanih zavoda, ili da se barem materijalno-pravni propisi izjednače, Budući da se, naime, porez novčanih zavoda, kao uopće porez javnom polaganju računa obvezanih preduzeća, razrezuje u celoj državi na istoj osnovi, t j. na osnovi čistog poreskog dobitka, za prvo bi vreme bilo dosta, da se jedinstveno utvrde propisi koji se tiču ustanovljenja poreske osnovice, i propisi koji se tiču poreskih ključeva, Formalno-pravni postupak, koji ne utiče na visinu poreza, u pojedinim pokrajinama mogao bi ostati privremeno nepromenjen,

Ovom prilikom primećujemo, da se naša poreska reforma uopće ne bi imala izvršiti u jedan mah, nego etapama, Prelaz iz današnjeg stanja poreskog zakonodavstva, koje postoji po pojedinim pokrajinama, u onaj stadijum koji zasniva vladin projekt zakona o nepo-

375