Nova Evropa

što ona nema izlaza na more, mada je blizu njega, Ona je kontinentalna oblast, sa sviju strana ograničema raznim državama, koje ako su neprijateljski raspoložene predstavljaju za nju velika opasnost,

Što se tiče komunikacija, u Južnoj Srbiji su još uvek najvažnije one saobraćajne linije koje su prirodom uslovljene, To su putevi koji vezuju pojedine kotline, i idu uglavnom rečnim dolinama ili preko pojedinih presedlna, Od sviju je najvažniji put koji ide dolmom Morave i Vardara, Saobraćaj izmedju ove dve doline je Jako olakšan time što se izmedju njih ne nalazi visoko razvodje već niska povija kod Preševa, koja omogućava da je prelaz iz jednoga sliva u drugi bez uspona, Dalje je značaj. ove komunikacije povećan još i fime što se ona završuje u Solunskom Zalivu, u kome je Egejsko More najviše prodrlo u kopno Balkanskog Poluostrva, i na taj način stvorilo na tome mestu najpovoljniji izlazak, Ova moravsko-vardarska komunikacija nesamo da je od velikog značaja za Južnu Srbiju i Balkansko Poluostrvo već i za oblasti van njih, Kako je Balkansko Poluostrvo od sviju poluostrva na jugu Evrope jedino otvoreno prema severu, i kako je najbliže Maloj Aziji i Sueskom Kanalu, to je ono najpovoljnije za veze izmedju Srednje Evrope i ovih oblasti, Sasvim je prirodno što je jedna tako prirodna i povoljna komunikacija iskorišćavana od najstarijih vremena, Put kroz dolinu Morave i Vardara sagradili su još Rimljani, a bio je jedan od najglavnijih komunikacija Vizantijske Imperije. Njime su se vršila sva velika kretanja i prodiranja, kako wojnička tako i kulturna i migracijona, koja su bila upravljena preko Balkanskog Poluostrva u meridijanskom pravcu, On uglavnom i čini da je veza Južne Srbije veoma velika kako sa Severnom Srbijom i Evropom tako i sa egejskim oblastima, Imajući u vidu značaj ove komunikacije, može se razumeti što su svi balkanski narodi od najstarijih vremena do danas težili da je imaju u svojoj vlasti, A to je svakako i jedam od glavnih uzroka velikoj etnografskoj mešavini u dolmi Vardara,

Pored ove uzdužne komunikacije postoje # druge, ali su one od mnogo manjeg značaja, One uglavnom vezuju Južnu Srbiju sa obližnjim oblastima ma severu i jugu, Takav je na severu put dolinom Raške i Ibra, koji vezuje Rašku Oblast i Kosovo sa dolinom Zapadne Morave, Zatim put preko Prepolca-Kuršumlije i Prokuplja za Niš, i dva puta preko Javora i Kokinog Broda, koji vezuju Rašku Oblast sa jugozapadnim delovima Severne Srbije, Važniji je bosamski put, koji vezuje Bosnu sa Vardarskom Dolinom. Na jugu je od veće važnosti put koji vezuje bitoljsko-pelagonijsku-kotimu sa Solunom, |

Pored ovih uzdužnih puteva, za Južnu Srbiju su od značaja i poprečni putevi, jer je vezuju sa oblastima na zapadu i istoku.

321