Nova Evropa

i na taj način partija iskazuje i dalje počast svome velikom preteči, Godine 1910, skuplja socijalistička grupa u Jagodini prinose za uredjenje тарибђепоб groba »neumrlog Svetozara Маткомса«,.. | Kad se baci površan pogled na razvoj dogadjaja, vidi se da su očekivanja Svetozara Markovića izostala, Srbija nije uletila iz kućne zadruge u socijalističko društvo, i obe partije kojima je on dao osnove ne mogu da današnje svoje ciljeve i poglede zamijene njegovim iučenjem, Ali ako njegov veliki uticaj posmotrimo sa šireg gledišta, njegovo djelovanje bilo je ipak blagosloveno, Radikali, koji su naslijedili njećovu bogatu oslavštinu, izvojštili su, u teškoj i napornoj borbi, Ustav koji Je narodu osigurao vrlo široku samoupravu, kao rijetko u kojoj zemlji, i stvarnu republiku pod monarhističkim imenom, Ujedinjenje južnih Slovena dolazi kao »revolucijonarni udes Beča i Carigrada«, da potvrdi slom hapsburškog i tarskog carstva, da budu napuštene samostalne državice Srbija i Crna Gora, i da se dodje do pimog narodnog oslobodjenja i ujedinjenja, Za ovim ide Savez balkanskih naroda, koji je na dogledu, i koji se, na mnogo strana, željno iščekuje, i | I tako je Svetozar Marković doista postao onim što je htio | biti; »Zvijezda predvodnica u svojoj domaji«, čiji sjaj doduše | danas više toliko ne bliješti, ali ne možda zato što ga je рго| gutala tamna noć, već zato što se ona utopila u svjetlosti dana.

(Preveo u izvodu Dr, В. Адуја.) BH. Wendel.

Веј teror.

{Donosimo, u #avodu, članak Svetozara Markovića »Beli teror,

koji je — 1Z »Radnika« za 1871 — preštampan i čztvrtoj svesci »Celokupnih dela« u Beogradu, 1891, strama 50.—105, U istoj svesci su i njegova dva članka o Pariskoj Komuni -— „»Pogibija Pariske Komune« i »Pariska Komuna i Internacijonala« —% i nedovršeni rad

o »Radničkom pitanju u Srbiji«, koji su svi pisani u isto doba, »Beli teror« donosimo kao probu stila Markovićeva, koji je nedovoljno , poznat u krajevima naše otadžbine gde se čita preimućstveno latinica. Odabrali smo naročito ona mista koja se mogu lepo primeniti i na naše današnje prilike, — kao »težak prekor onima koji su bili njegovi, učenici« a koji danas vladaju ovom državom.)

\ Čitaoci novina imali su često prilike da čuju reči: »teror«,

\ »terotizam«, »vlada terora«,it,d, Time se obično označava ono. "| stanje u društvu, kad jedna krvožedna partija dočepa vlast, pa | gleda svima nasilničkim sredstvima da se održi na vladi, Ona

| apsi, premeće stanove i uznemirava porodice, otimlje ,kolje i

408