Nova Evropa

ovaj srbijanski oficir, Ali da predjem ukratko još najglavnije dogadjaje koji su sljedovali,

24, septembra 1915, gjeneral Makenzen napada Srbiju na frontu koji se proteže od ušća Drine u Savu, pa Savom i Dumnavom do Oršave, Pruski gjeneral raspolaže u svemu sa 200,000 bajoneta i 800 topova, od kojih '/, velikog kalibra, On ima pred sobom veći dio Srbijanske Vojske (manje Armiju gjenerala Stepanovića, koja stoji prema Bugarskoj sa glavnom snagom kod Pirota, i 40 bataljona makedonskih trupa pod komandom бјепетаја Патјапа Popovića), Srbijanci raspolažu otprilike sa 1000 topova {prema podacima iz bečkog Rainog Arhiva), 26, septembra, cjelokupna Srbijanska Vojska prema Dunavu je u povlačenju, Srbijanska Vlada i njena Vrhovma Komanda se rješavaju da odstupe niz Vardar ka Solunu, i da se tu stave pod zaštitu Saveznika, Da li je iko u tom času mislio na Crnu Goru i Crnogorce?.,.,, 1, oktobra 1915, gjeneral Bojadžijev, за. 60,000 Вибата 1 250 Фороуа парада па djenerala Stepanovića, od Negotina do Pirota, sa glavnom snagom protiv Zaječara i Pirota; gjeneral Todorov, sa 30,000 Bugara i 150 topova, mapada na 40 makedonskih bataljona gjenerala Damjana Popovića, Srbijanci popuštaju prema Bugarima, i put za Solun je prekinut, Pokušaj proboja kroz Kačanik nije uspio, — »Vojska srbijanska maglo se topi«, kaže vojvoda Stepanović {po G, Pešiću),»Vojska srbijanska je svedena ma ispod četvrtine«, kaže vojvoda Putnik (takodjer po G, Pešiću), » Treba odstupati preko Crne Gore«, morao je reći G, N, Pašić, Muke su nadčovječanske, Vojvoda Pulnik traži, preko G, Pešića, »bratsku pomoć u nevolji« od kralja Nikole, Kralj Nikola Imao je načina u onaj čas, da izda suparnike i njihovu vojsku; ali on to ne čini, On zato nije sposobam, Naprotiv, on kaže G, Pešiću: » Vojska je moja, komanda je tvoja, Upotrebi vojsku kako najbolje vidiš u interesu srpske stvari,« Kad bi G, Pešić kazao inače, ogriješio bi se o istinu, Pukovnik Pešić, ovlašćen od kralja Nikole, diže crmogorske bataljone iz Hercegovine, sa Drine, iz Arbanije, i šalje ih u Srbiju »da spasu što se još spasti dade«. U svom pozivu па Crnogorce veli ovaj wrbijanski oficir: »Ako uspijete u vašoj misiji, odužićete se za navijek srpskoj stvari«, Crnogorci su uspjeli: omogućili su odstupnicu srbijanskoj vojsci i spriječili da se i ona posljednja četvrtma ne razidje, To je bilo u drugoj polovini oktobra,

Ja sam od 27, avgusta bio u ostavci, Zauzimao sam privremeno dužnost upravitelja zetsko-brdske oblasti u Podgorici, uz naročitu dužnost da olakšam, ukoliko je bilo moguće, teškoće Srbijanske Vojske i izbjeglica, 15, novembra wsrbijanska Vlada, odmah nakon Regenta, stiže u Skadar, Pokojni stari kralj Petar, teško bolestan, došao je iz Prizrena preko Arbanije u Lješ, Tek

355