Nova Evropa

ćemo doznati zašto, Istog onog 25. decembra neprijatelj je napao, sa 30,000 pušaka i 20 baterija poljskih i brdskih brzometnih topova, i na crnogorsku vojsku prema Hercegovini, na Шопи Avtovac kod Gackoga — Grahovo, koja je brojala oko 8000 pušaka, Ova se je vojska hrabro borila sve do 28, decembra, dakle tri dana i tri noći, a da nije neprijatelju ustupila ni jedne važnije pozicije, Neprijatelj sam kaže, 29, decembra: »Poslje 70 sati teških borbi {harte Kampfe) uzesmo crnogorske prve po= ložaje«,

26, decembra, u O sati izjutra, neprijatelj je bio napao na Lovćemski Odred Crnogorske Vojske, sa 46,000 puгајка, protivu mepuno 7000 Crnogoraca, koji su branili Lovćen i njegovu okolinu od Mora do Grahova, Neprijatelj je raspolagao svom artiljerijom sa kotorskih utvrdjenja i ratnih ladja, a sa pješadijom je vukao ovu artiljeriju: 2 velika topa od 42 cm, tri topa od 305 mjm, 13 teških baterija, i 20 baterija poljskih i brdskih brzomefinih topova {sve prema podacima iz bečkog Rabnog Arhiva), Na samom lovćenskom sektoru: Solar—Mirac Kauk— Žanjev-d6e—Krstac, neprijatelj je napadao sa 25.000 divizijskih pušaka gjemerala Vebera, Štraita, i Soršića, Ovaj su sektor, duž 10 km vazdušne linije, branili 500 Cetinjana i dvije čete CucA, Neprijatelj kaže, da je lovćenski sektor, dakle sam Lovćen, bio onaj dio crnogorskog fronta koji je najlakše bilo probiti, i to iz razloga što je po svojoj prirodi tako izložen djejstvu artiljerije da se neprijateljska pješadija uz njega kretala pod zaštitom topovskih gramata bez gotovo najmanje opasnosti, sve do samih fvica ove planine, Izgleda da je pukovnik Pešić bio drugog mišljenja, jer je bio poslao 3/5 crnogorske vojske u Srbiju u Sandžak, a ostavio da Lovćen brane 700 Cuca i Cetinjana sa riječkom brigadom od 1500 momaka, djece, i staraca, kao rezervom, a bez artiljerije, Na Lovćenu je bila samo jedna brzometna poljska baterija, a ostalo sve stara буоХдјатја, Кик, ključ lovćenskih položaja, pao je 28. decembra u 6 sati u veče, — držao se dakle, dvije noći i tri dana, Neprijatelj kaže {prema podatku bečkog Ratnog Arhiva), da su Crnogorci Lovćen hrabro branili, da je nailazio, penjući se, na otpore na mjestima ma kojima je mislio da se ni miš skloniti ne može.

Na Crnu Goru su napadali, 26. i 27, decembra, na svim njenim granicama austrijski gjenerali Keveš i Sarkotić; prvi sa 60.000 vojnika u Sandžaku, drugi sa 76.000 pušaka prema Lovćenu i Hercegovini, Crnogorci su se hrabro držali na svim frontovima, što im i neprijatelj priznaje, U Sandžaku — iako jedan protiv dva —, Crnogorci tuku neprijatelja. Na Grahovu — jedan protiv četiri — ne daju neprijatelju da ide naprijed, Na Lovćenu — {Kuk-Krstac) — položaj je teži, — tu je jedan crnogorski vojnik protiv 12 neprijateljskih! 27. decembra, u 6

360