Nova Evropa

sati u veče, komandant Riječke Brigade, čija vojska nije tajina dobijala od 22. decembra, Javlja telefonom, da su mu izgladnjela djeca i starci od umora 1 neprijateljske artiljerije izbezumljena, i da mora Kuk napustiti, jer na njemu nije više bilo mjesta ni "дјамоји. Ма telefonu je šef Štaba pukovnik Petar Pešić, koji ovu vijest prima; kod njega stoji pokojni kralj Nikola, koji se, tvrda sluha, nerado sam služi telefonom, U njihovoj smo blizini ja i srbijanski konjički pukovnik G, Živojin Babić, danas gjeneral {i, kako onda, tako i sad, pošlen čovjek), Te tragične večeri — ne ireba se igrati riječima — nije sa Lovćena па Cetinje stigla vijest, da je neprijatelj zauzeo Kuk: Crnogorci su ga, njih 700, još branili od 25.000 neprijateljskih vojnika. Branili su ga tri dana i dvije noći, Branili su 6a tako, da njihova odbrana naliči mnogo na onu Špartanaca u Termopilama., Ali, baš kao Špartanci, i Crnogorci su imali svoga Efijalta — u licu беја Štaba crnogorske Vrhovne Komande!...

U cjelokupnom Svjetskom Ratu nema primjera slične disproporcije u snagama dvaju protivnika, lako Kuk nije pao 27, decembra u veče, pukovnik Pešić, šef Štaba crnogorske Vrhovne Komande, izvijestio je pismeno kralja Nikolu, da je »neprijatelj zauzeo Kuk«, da se nalazi »na tri sata hoda od Cetinja«, i da je »stoga učtivogš mišljenja da se odmah ode sa Cetinja«, te obrazložava svoj predlog potrebom »spokojstva i mirmoće«,,, Kad je G, Pešić ovaj O broj 8274 od 27/12-1915 uručio pokojnom kralju Nikoli, neprijatelj još nije bio zauzeo Kuk; niti je bio došao na tri sata hoda od Cetinja, — bio je na tri-i-po sata hoda od Cetinja, kao i za vrijeme cijeloga Rata. jer se na tom odstojanju malazila i crnogorsko-austrijska granica, Neprijatelj nije nastupao tako brzo, On je ostavio ravno pet noći i četiri dana da prevali ovo odstojanje odi tri sata hoda, jer je Cetinje uzeo 1, Januara 1916. On ба ne bi uzeo bio ni 1. februara 1916, da je na čelu crnogorske Vrhovne Komande bio drugi oficir! A moguće bi bio i oćeran od crnogorskih granica, jer je 27, decembra austrijska vojska u Sandžaku bila tučena. i u bjegstvu, na Grahovu potpuno ustavljena, a na Lovćen su dolazili Kuči uz obećanje da će ga Crnoj Gori očuvati, Ali o tom ću još govoriti, Neprijatelj je dakle u Crnoj Gori nastupao polako, dok je u Srbiji činio, poslje 26, septembra, i po 12 sati hoda na dan, ako sam nije bio umoran,

Iste one večeri, 27, decembra, šef Štaba pukovnik P, Pešić izvještava i komande Sandžačke Vojske i Hercegovačkog Odreda, da je Kuk pao, A Kuk je pao tek 28, decembra u 6 sati u veče [vidi podatke u bečkom Ratnom Arhivu),

Ta neistinita vijest učinila je poražavajući utisak na crnogorsku vojsku, Po njenu prijemu, Sandžačka Vojska ostaje skamenjena; iako vidi pred sobom polisnutog neprijatelja, ona se

}

smatra pobijedjenom i ne liskorišćuje majslavniju pobjedu u

361