Nova Evropa

godine. Medju ostalim ргшјабот, ропезе »МауПожет«, Као najsvetije dobro, ideju ВгизКоба Carstva, I tako se u redovima Puritanaca rodi engleski iseljenik, koji kroz vijekove izgradi velebni Britski »Commonwealth of Nations« i kojeda još danas susrećemo u iri tipa, kao pijonira, kolonizatora, i naseljenika ({settler): »pioneer«, preteča, koji dolazi da krči prašume, da probija puteve, da se bori s urodjenicima, da udara temelje za kasnija naselja, i da plaća zdravljem i životom; »colonizer«, koji dolazi iza njeđa, noseći sa sobom, osim narodnih bogova, kao intimnu prafnju i svoje Lare i Penate, da sagradi opet jedno novo ognjište u sklopu mladog naselja, da saradjuje pri izgradnji zajednice iz stanica matere-zemlje, i da, ako i prognan iz domovine ili otjeran nuždom, pazi da ne utrne ni u potomstvu sveta vatra rodoljublja, privrženost prema Kruni i Carstvu; i »settler«, koji dolazi posljednji na još slobodna zemljišta, da ispuni praznine u privredi nove postojbine, da prilijeva kapitala i radne snage, aktivan više po broju nego po ličnosti, ko pijon u šahu,

Ta tri tipa puritanska izgradiše tronog: Kanadu, Južnu Afriku, i Australaziju, na kojima počiva Carstvo, Ništa manje nego 16,500.000 takovih pijonira, kolonizatora, i naseljenika iseli se iz Velike Britanije samo u razdoblju od 1815 do 1920, To nisu osvajači, — Engleska napuči a ne osvoji Dominijone; to nisu španjolski konkvistadori, koji dolažahu ne da rade već da zapovijedaju, da stvaraju roblje svih boja, da eksploatišu ljude i prirodu, da provode dospodarstvo sile i pljačke, i da uživaju na grobljima i garištima, То su bogobojažljivi, skromni radnici, pijoniri i koloniste, u prvo vrijeme бофоуо isključivo Puritanci, koji se odrekoše svakog uživanja, svakog veselja, svake razonode, koji mođahu da živu u najvećoj samoći, pod svakim podnebljem, u svakoj sredini, medju divljim plemenima i Srabljivim zvjerima: jer nošahu u dušama svoga Boga, komu jedinome hoćahu da služe, — nesmetani, na svoj način, nesvjesni nosioci ekspanzije rase i države svoje, Tomu i takovomu naseljeniku pokloni se u predvečerje svoje smrti, u londonskom » Times«-u, na povratku s puta oko svijeta, rječitije nego iko, lord Мог (Northcliffe), koji takodjer na svoj način doprinese spasenju Carstva.

Pravo,

Englesko pravo, a naročito njegovo jezgro, takozvani »Common Law« (»Орбе pravo«), kraj Rimskoga Prava јеdina je velika juristička tekovina prošlih generacija indoevropske rase, Dok je inače cijela Evropa stajala pod utjecajem Rimskog Prava, bilo direktno bilo indirektno (preko onih velikih organizacija koje su se razvile na ruševinama Rimskoga Carstva), a naročito preko Rimokatoličke i Pravoslavne Crkve, ostalo je Britansko Otočje dugo netaknuto od Rimskoga

80