Nova Evropa

htjeli su da sačuvaju za sebe sve što је bilo dobijeno od predaka, a — kako su bili vrlo malobrojni prema masi opljačkaпоба 1 рогоб епоба stanovništva — osjećali su se stalmo kao u logoru, opkoljenu od neprijatelja, pa su bili primorani da stvore vojničku organizaciju sa jakom stegom i probranim sastavom, u koji su se u prvo vrijeme primali samo Špartanci, а docnije i perijeci, dio starosjedilaca koji je sačuvao ličnu slobodu, (Isto sada rade, iz sličnih razloć4, da bi se održali na vlasti, komunisti u Rusiji, fašisti u Italiji, nacijonalni socijalisti u Njemačkoj.) I u Indiji su sve ikaste, izuzev možda samo »kšudre« ili »parije«, isto tako predstavljale dijelove istoga naroda, bez obzira na rasu, Nasljednost pak poziva u staro doba objašnjava se odsustvom javnih škola, zbog češa je svako učio zanat svoda oca, a ovaj se starao da obezbijedi sinu iskorišćavanje dobijenoga znamja; od obične prakse s vremenom se stvarala tradicija, koja je na kraju dobijala pravnu, pa čak i vjersku, zaštitu, ali koja nema ništa zajedničko sa rasnim načelom, Da vlast bramina ne počiva na prevashodstvu rase ili krvi, nego na svetosti njegova zvanja i na znanju madjijskih lormula, lijepo pokazuje једпа prastara samskritska priča; vrhovni bog Indra spusiio se Jedmom na zemlju, Sdje je našao narod kepeca, koji nisu bili veći od obična prsta; ali je i taj narod imao svoSa bramina, koji se u prkos svoga majušnoga rasta vladao sa toliko samopouzdamja i oholosti, da se je Indra i nehotice osmjehnuo —: uvrijedjeni kepec prokleo Je gospodara svijeta i naredio mu je, za kaznu, da se ovaploti u ljudskome obliku, ı to kao od svih prezremi parija; boš je morao da ба posluša, Jasno Je, da ovaj sićušni bramim nije bio, u rasnome pogledu, viši od Indre; ali legemda maročito podvlači, da je snaga bramina u svetosti njegova zvanja, makako on mače bio ništavam, ili čak i smiješan i nakazam,

Uopće, kod starih naroda uzalud bismo tražili nesamo rasizam, neBo i nacijonalizam po našem shvatanju ove riječi, Razumije se, ı kod njih je moralo poslojati podsvjesno osjećanje nacijonalnoša jedinstva, budući da su postojale činjenice Које stvaraju naciju, Grci ı Rimljani protivstavljali su svoj marod svim drugim narodima, nazivajući ove varvarima, imali su nacijonalnu religiju, kulturu, zajedničke cijelome narodu medjuplememnske političke mstitucije, a Rimljani su čak stvorili i zajedmičku (državu; ali to ipak nije smetalo Grcima da drže svoje sunarodnike u ropstvu, da se dijele ma bezbroj državicA, da vode medjusobne ratove, da u svoje borbe upliću neprijatelje svoga naroda (Perzijance, Makedonce, Rimljane), — država Je stajala azmad svega! Lokalni državni, staleški, i lični interesi uvijek su madjačavali nacijonalne i rasne, Isto vidimo ı kod Rimljana: oni su vijekovima ugnjetavali svoje najbliže sunarodnike, Latine i italske saveznike, a docnije su opet širom otvo-

313