Nova Evropa

Ususret frontu rada.

Istinito je samo ono što pokreće akcije.

Miguel de Unamuno.

Poznati francuski socijolog Sıgfrid (Amdrć Siegfried) pisao je, s obzirom na današnju krizu: »U prošlosti su čitave generacije provodile svoj život, svjeme da pripadaju utvrdjenu i nepromjenljivu društvenom poretku. Mi damašnji imamo osjećaj, da živimo u stanju krize, koja se neprestano iponavlja me može se odstraniti. Stariji poznaju — po sjećanju — pojam stabilnosti, pojam Кој; је mladjima gotovo nepozmat. U istoriji bilo je epoha u kojima je zastrašivala meizvjesnost sutrašnjice, alt sigumo mije bilo epohe u čijem tokmw su ipreduslovi, pa čak i spoljašnja slika života, bili podvrgnuti tako naglim promjenama...« Čovjek današnjice iraži i nalazi uzroke krize svoje tjelesne ı duhovne egzistencije u Svjetskom Ratu ı njegovim poznatim pojavama a posljedicama. I stvarno, nijedan dogadjaj u razvoju ljudskog društva mije tako duboko zarezao u njegove ekomomske, socijalne, i moralne odnose kao taj rat. Više nego seoba Naroda ili otkriće Amerike, Svjetski Rat је razgraničio dvije epohe ljudskog razvoja i uslovio nemir današnjice, kome se ne može mpredvidjeti: svršetak. Najkrupniji i najosjetljiviji udarac izaratne krize osjetilo je ljudstvo u svojoj materijalnoj eg:zistenciji, prvenstveno u Evropi. Nije trebalo mnogo vremena pa da ljudi uvide, da se ne radi o prolamnoj krizi, uslovljenoj samo likvidacijom rata, već o krizi čitavog sistema, čiji su temelji definitivno poljuljani. Samo, da li su temelji privredne organizacije u XX atoljeću zadsta poljuljani tek Svjetskim Ratom, ili se počeci krize ove organizacije opažaju već i ranije?

Predratna privredna organizacija počivala je na kapitalističkom sistemu, a taj je sistem u stvari bio magrižen ranije nego što mu je Svjetski Rat zadao smrini udarac. Kapitalizam, čija je funkcija bila odredjena Љета аб а principima, naginjao se svome sutonu još pred kraj XIX stoljeća. Industrijska proizvodnja, koja sačinjava okosnicu kajpitalističkog privrednog. sistema, javlja se u drugoj роlovini XVIII stoljeća, u vrijeme izuma parnog stroja, koji je stvarno i simvol ranog perijoda industrijalizacije. Ali stvarno počinje intenzivna industrijalizacija i kapitalizacija tek iza Napoleonovih ratova, u iprvoj četvrtini XIX stoljeća. U to vrijeme počinje i prvi pe rijod kapitalizma, koji traje do pod svršetak XIX stoljeća. U razdoblju od nekih sedamdeset godima slavio je mladi, objesni, ı

394

MORI RR