Nova Evropa

panamerikanizam mogao kod ovih da izazove bojazan od prevelikog uticaja Severne Amerike, te nepoverenje prema namerama njene Vlade, to se Američani trude da sva pitanja političke prirode, koja se više-manje tiču njih sviju, diskutuju i rešavaju zajednički i sporazumno, na pojedinim panameričkim konferencijama. Stvarno se danas već može Jasno zapaziti, da se — i pored mogućnosti razilaženja osećajnih i materijalnih interesi — sve većma ispoljavaju crte koje spoljnoj politici svih država američkog kopna daju istu ili barem sličnu fizijognomiju.

Ali se saradnja obe Amerike još ponajviše odnosi na privredno područje, gde se uticaj jednih na druge može na jednoj strani lakše upražnjavati a na drugoj lakše prikriti. I tu dakako postoje razlike, već prema prirodnom bogatstvu pojedinih zemalja i prema temperamentu njihova stanovništva i njihovih političar4.

Tako je, naprimer, njihov najbliži ali i najtemperamentniji sused Meksiko, marta 1938, nacijonalizovao inostrana, dakle američka i engleska, petrolejska društva, zato što se ova nisu htela prilagoditi njegovim zahtevima u pogledu tumačenja ustava, visine nadnice, i t. d.. Meksikanska Vlada Je, onda još, verovatno računala sa Nemačkom i s Italijom, koje bi trošile meksikanski petrolej bez obzira nato ko ga vadi iz zemlje; računala je i sa svojom rudom bakra, olova, i cinka, čiji je izvoz do izvesne mere bio obezbedjen. Osim toga Je i srebro tada još imalo rentabilan tečaj, iako ga je — iz političkih razloga — kupovala baš sama Severna Amerika. Medjutim je izbio rat. Izvoz kamenog ulja u Nemačku nesamo da je prestao, već Je Nemačka — kao klirinška zemlja koja nije u stanju da izvozi protuvrednost u robi postala loš platiša, dok Italija, i sama u kliringu, nije htela da povredi svoju neutralnost i da se zameri Engleskoj i Francuskoj, pa je povlačila samo normalne količine ulja iz Meksika. Tako su kao glavni, ako ne i jedini, kupci bakra, olova, i cinka, ostale — sem Sjedinjenih Država — samo Engleska i Francuska, koje — pri sadašnjem ograničenju ratnih operacija na more i vazduh — nisu dosada imale iste potrebe kao u vreme Svetskog Rata. Velika Britanija je, nakon eksproprijacije engleskih petrolejskih društava, napustila bila Meksiko i počela, preko svojih privatnih društava

34