Nova Evropa

iza Februara savršena su ilustracija za tvrdnju Hermana Štegemana, njemačkog ratnog istoričara, da je rat uvijek »izraz socijalnog i državnog poretka koji ga uslovljuje, jer se bez njega i bez veze s njim ne može pojaviti, te iz te perspektive posmatran on je odraz jedne više ili manje učvršćene državne vlasti: razvije li se ona u revoluciju, pojavljuje se rat kao gradjanski rat, i izvodi iz unutarnje krize nove snage za obnovu...« Vlastodršci u Rusiji nisu imali jasnu spoznaju o odnosima u kojima se nalaze, niti о зпабата Кој: te odnose pokreću; njima nije bilo ni to jasno, da je državna vlast uništena, a da se revolucijom ne može vladati šablonima jedne rashodovane vlasti.

U ovakim prilikama, bilo je neminovno da Rusija podje ususret novim slomovima. U kratkom vremenskom razmaku od Februara do Oktobra (po starom kalendaru), politički dogadjaji razvijaju se vijoglavom brzinom: nižu se koalicijone vlade bez uporišta u narodu i bez ugleda, koje konačno vode do formalne, iako ne stvarne, diktature Kerjenskog, šefa »trudovik4«, legalne frakcije socijalista-revolucijoner4. On postaje svakako najvidnije političko lice Februarske Revolucije. Program Kerjenskog je katastrofalno jednostavan: rat do pobjede, a onda rješavanje agrarnih ı socijalnih pitanja. Ali mase nisu htjele ni rata ni čekanja. U to su se iz inostranstva vratili vodji boljševika, koji su u razrivenim unutarnjim odnosima našli odličan teren za svoje akcije. Njihove parole o miru po svaku cijenu i o podjeli zemlje fascinirale su mase, koje su im u sve većem broju prilazile. Medjutim, oni u julu 1917 još nisu bili dovoljno snažni da preuzmu vlast, te njihov državni udar ostaje bez uspjeha. Doduše, Vlada je tada pobijedila više vještim spletkama nego vlastitom snagom: ministar Pereverzev objavio Je Jedan falzifikovan dokumenat, u kome se tvrdi da je Ljenjin njemački špijun. Tu rabotu nazvao je »hemijskom pripremom«, ali je dojam tog dokumenta — u vrijeme kad su Nijemci sa svih strana nadirali — bio dovoljno Jak da uskomeša i uznemiri mase, te da u njih izazove nepovJerenje prema boljševicima. Ali ni ovom spletkom nije Vlada bila u stanju boljševike likvidirati, i bez obzira nato što se Ljenjin morao skloniti u Finsku, dok su drugi

267