Prosvetni glasnik

НАУКА И НАСТАВА

749

Овде се употребљавају сви начини непосреднога васпитавава. Гепетичким начином стварају се мадо по мадо чисто васпитне иобуде за рад, које не л.еже ни у материјалним наградама ни у застрашивању телесним казнама, него у вољену школе и учитеља и у трајном интересовању за књигу н науку. Паренетичким начином задобивају се ученици поступно за утврђени школски поредак и за теже школске послове. Начпном угледапа и иодражавиња развијају се у њих полагано потребне шко .1Ске врлине, као тачност, уредност, марљивост, послушност и т. д.; а начином ирилагођивања и навикавања они се с почетка припитомљавају (нарочито сеоска деца), а после се мало по мало укорењавају у њих непосредне врлине, као истинитост, правдољубље, доброта срца и т. д. За то су потребни депи иримери, добри угледи или узори, нарочито у животу учитеља, којн треба благо и аријатно да поступа према својим учеиицима и да их родитељски надзирава, те да им и на тај начин омили школу и рад у њој. Овај утицај треба да буде тако јак, да траје и после свршене школе; јер основно школовање завршује се баш у оно доба живота, кад би ученици могли живље, свесније и самосталније радити на свом општем образовању. При дисциилинском је поступку најважније, да се пази на згодан 'расиоред школских ствари и иослова и на интересантност наставе, а само се изузетно прибегава кажњавању. При расиоређивању ствари у учионици и послова за време предавања потребно је: 1) да катедра, скамије, табла, рачунаљке, карте, слике и друга наставна средства стоје тако, како је најзгодније за надзиравање, седење, иосматрање и учење; 2) да учитељ заузима онај иоложај, с кога најбоље може ирегледати све ученике и показивати им ствари при настави; 3) да ученици седе правилно на одређеним местима и да стоје како треба, кад се прозову; 4) да се с табле и зидова, са стола и скамија, 'па и с учитеља и ученика уклони све што би могло расејавати ученике п сметати им при раду; 5) да се наставним средствима рукује тако, да сви ученици могу јасно видети, шта се иоказује на табли, на столу и т. д.; 6) да се књиге при читању, таблице и хартија, писаљке и пера и цело тело при писању и цртању држе сасвим иравилно ; 7) да је рад у школи добро иодељен између учитеља и ученика, те да учитељ не говори више но што треба, и да сви ученици непрестано учеетвују у заједничком раду; 8) да се иитања управљају увек на еве ученике, тако да учитељ сваки пут најпре стави питање, па онда прозове једнога од ученика да одговори, и после, да се чешће ироиитују нарочито немирни и слаби ученици; 9) да за време предавања сви учевици иазе и да влада потпуна тишина, нарочито кад се исиитује-, 10) да и учитељ и ученици говоре јасно и гдасно, тако да се може добро чути у целом разреду; 11) да се мењају тежи и лакши иредмети, и да ученици имају довољно* одмора ; 12) да се пази на до-