RTV Teorija i praksa

Eleonora Prohić,

urednik obrazovnih programa TV Sarajevo

KAKO HUMANISTIČKE NAUČNE SADRŽAJE VIZUELNO PREDSTAVITI?

1) Da li je moguć susret iskustva, koje se posređuje knjigom, i televizijskog medija koji po svom unutamjem ustrojstvu teži destrukciji klasičnih oblika saznanja? Odnosno, da li televizijske emisije posvećene filozofskim, sociološkim, itd. temama imaju svoj televizijski rasion d’etre? Problem je, ako se tako može reći, obostran; u samim humanističkim naukama, jer su još uvek tradicionalne, odnosno verbalne, i isključuju vizuelizaciju kao popularizaciju i uprošćavanje koji su u principu nemogući; u televiziji, јег ona svojom vizuelnom isključivošću odbacuje svaku pomisao o transpoziciji ne-vizuelnih sadržaja, pa čak i o svakoj izvanserijskoj upotrebi usvojenih vizuelnih kodova pretendujući na stav da je vizuelno poimanje sveta, kojem i televizija kao medij služi, jedini mogući izraz savremenog sveta, i da sve što tom izrazu ne pripada mora se klasifikovati kao prevaziđeno, istorijsko, i verbalno u pežorativnom smislu. Pokušaji razbijanja ovakve koncepcije televizije kao medija, koja već može da se okarakteriše kao tradicionalistička i sama zastarela, vrlo su retki i idu linijom manjeg otpora, bez pokušaja istinske transpozicije dva različita koda, svodeći se na manje više dokumentaristički manir u oblasti ovih disciplina. Ide se na TV predavanja, intervju sistem, itd. 2) Da li vizuelizaciju humanističkih sadržaja treba misliti kao mehaničko »odslikavanje« onoga što je već fiksirano u formi »knjiške istine«, odnosno da li se vizuelizacija javlja samo kao naknadni, formalno-tehnički,

realizatorski momenat u procesu komunikacije određenih, humanističkih spoznaja? Ili je to, pak, nova mogućnost interpretacije u sadržajnom smislu? Mogućnost vizuelizacije humanističkih naučnih sadržaja nije jednakomeran pojam, ukoliko nije reč o mehaničkom već o sadržajno oblikotvornom aspektu takvih mogućnosti, u svim humanističkim naučnim discipiinama. Primera radi, ona može odigrati sađržajno značajnu ulogu u naukama kao što je antropologija, sociologija u užem i širem smislu, kulturologija i sve njene discipline. Vizuelizacija u tim oblastima ne mora biti samo interpretativne prirode, ona može biti i formirajuća svest, naročito kađa je reč o istorijskim temama, sindikalnim pokretima, odgoju omladine kroz dokumentamo prikazivanje života širom zemaljske kugle, formiranju javnog mnenja o problemima savremene poiitike, zemalja u razvoju, njihovih istorijskih okolnosti i pretpostavki, i tako dalje. Dakle, ova vizuelizacija može biti formirajuća ukoliko doprinosi zauzimanju stava, sticanju opredeljenja, ukoliko uspostavi i razvije poverenje u vlastiti izraz, i ako to poverenje nagrađi sadržajno značajnim i profesionalno vaijanim pristupom događajima ili istorijskim pojavama o kojima govori. 3) Mogu li se humanističke ideje javiti u televizijskom mediju u svom izvornom vidu, ili je medij samo tehnička posredujuća forma izraza njihovog delimičnog sađržaja? Odnosno, da li teievizijski medij može biti neposieđna, đirektna laboratorija ideja, da li može biti inspirator novo mišljenje ideje?

176