RTV Teorija i praksa

Ljiljana Baćević

POLITIČKO-INFORMATIVNO DELOVANJE ŠTAMPE, RADIJA I TELEVIZIJE U SR SRBIJI

Jedan od prvih zadataka u sociološkim istraživanjima masovnog komuniciranja jeste utvrđivanje raširenosti medija u socioderaografskim grupama, i veza između kontrolisanih obeležja pojedinaca i njihovog komunikacionog ponašanja. U ovom tekstu prvo ćemo izneti neke od osnovnih podataka o informativnom delovanju medija, do kojih smo došli u istraživanju koje je Centar za istraživanje javnog mnenja sproveo u decembru 1973. i januaru 1974. godine na reprezentativnom uzorku odraslog stanovništva SR Srbije, primenom tehnike intervjua uz koriščenje standardnog obrasca za postavljanje pitanja i registrovanje odgovora. Zatim čemo, na osnovu nalaza ovog i drugih istraživanja, izdvojiti sociođeraografske faktore (obeležja pojedinaca) koji značajno utiču na korišćenje raedija kao sredstva informisanja, i opisati smer i intenzitet njihovog delovanja. INFORMATIVNO DELOVANJE SREDSTAVA MASOVNOG KOMUNICIRANJA U celini gledano, sredstva masovnog komuniciranja (štampa, radio i televizija) ostvaruju široko informativno delovanje' na građane: 85% ispitanika koristi svakodnevno jedno, dva ili tri sredstva da bi se obavestilo o političkim, ekonomskim i društvenim zbivanjima u zeralji i svetu. Od preostalih petnaest odsto, 8%

uopšte se ne informiše posredstvom medija, a 7% koristi jedno, dva ili tri sredstva - ali povremeno. Ođ pojedinih socioprofesionalnih grupa u najpovoljnijem položaju su stručnjaci, među kojima se 97% svakodnevno obaveštava o zbivanjima posredstvom medija (41% koristi sva tri sredstva a 46% dva). Najnepovoljnija situacija je u grupi poljoprivrednika (33% ne koristi medije kao izvore informacija) i u grupi domaćica (20% je van informativnog domašaja sredstava masovnog komuniciranja). U ostaiim socioprofesionalnim grupama stanje se može oceniti kao sasvim zadovoljavajuće, mada na izvestan broj učenika i studenata (13%) i radnika. (12%) mediji ne ostvaruju nikakvo ili ostvaruju nedovoljno informativno delovanje. Na osnovu ovih podataka može se zaključiti da sredstva masovnog komuniciranja danas predstavljaju najrašireniji i najvažniji (а često i jedini) izvor političkih, ekonomskih i društvenih informacija od opšteg značaja i opšteg interesa. Ostali komunikacioni kanali (interpersonalni kontakti, sastanci društveno-političkih organizacija i sl.) za većinu građana ne predstavljaju izvore informacija. Uloga

'Pod informativnim đelovanjem sredstavamasovnog komuniciranja podrazumeva se svakodnevno čitanje dnevne Stampe i svakodnevno slušanje, odčnosno gledanje emisija vesti.

164

ISTRAŽIVANJA