RTV Teorija i praksa
Gojko Miletić
ŠTA JE RADIO -DRAMA
Govoreči o estetici muzike Ivan Foht ističe tri karakteristike estetičkog mišljenja /1/ sami muzičari o svom predmetu „mahom misle na mahove i svoje sentence ne povezuju” /2/ kao filozofijska disciplina, estetika se razvijala uglavnom „nezavisno od referencija na muziku; ili je bila spekulativna do te mjere da nije pogađala nijednu umjetnost.. ili je uzimala u obzir samo druge umjetnosti, večinom književnost i slikarstvo” /3/ jedan broj estetičara bavio se isključivo primenjenom estetikom i „oni uopče i ne ulaze u osnovno pitanje ,Šta je muzika', bilo da pogrešno pretpostavljaju kako je odgovor svima dobro poznat i razumljiv po sebi, bilo da ga zbog izvanredne složenosti namjerno zaobilaze, bilo da kao praktičari jednostavno na takva ,spekulativna‘ pitanja i ne nailaze”. 56 Ako su to obeležja estetike muzike, čije filozofijske korene nalazimo još kod starogrčkih filozofa i istočnih mudraca, uz kasnije veoma razvijen „intelektualni anarhizam” (Fohtov izraz) i primenjenu muzičku teoriiu. kakva li ia iais stanje u estedci radio-drame, umetnosti koja je kao istorijska pojava jedva nešto starija od pola veka? Buduči da su veliki estetičM sistemi uglavnom „dovršeni” u vreme kad je radio-drama nastala, moglo bi se zaključiti da se ovde estetička misao razvijala nezavisno od tradicionalne estetike i da je u potpunosti obilazila „spekulativna” pitanja o ontološkoj suštini radio-dramskog dela, konstituišući se u relaciji „intelektualnog anarhizma” i primenjeno-iskustvene teorije. Čini se da je Fohtov „tročlani” pogled u strukturu estetičkog mišljenja o muzici „direktivno” primenjiv i na estetiku o radio-drami, uz mnogo više „negativnih” predznaka, u kvantitativnom i kvalitativnom smislu. Savremeni estetičari, oni koji su postavljali „spekulativna” pitanja o umetnosti, odnosili su se prema radio-drami onako kako su se pojedini tradicionalni estetičari odnosili prema muzici, jednostavno je nisu uključivali u „ontološko
56 ivan Foht, Savremena estetika muzike, „Nolit”, 1980, str. 8.
36