RTV Teorija i praksa

treba zamisliti nad interesantnom činjenicom da se novo učvršćivanje pozicija teatra podudarilo sa periodom samoopredeijenja televizije, sa procesom aktivnog razotkrivanja sopstvene umetničke specifike od strane televizije. Teško da je to slučajna podudarnost Razume se, bilo bi čudnovato povezivati uzrok preporoda poverenja u pozorište sa samo jednom stvari. Ti uzroci su mnogoobrazni, složeni i koreni njihovi se kriju u tendencijama razvoja samog teatra kao vida umetnosti. Ipak, na savremeni položaj teatra. na njegovu stabilizaciju nesumnjivo je imala uticaj televizija. Ona ista televizija koju smo navikli da pišemo posle zareza za filmom kad rasuđujemo o konkurentskoj borbi na Parnasu. Ona je unela u sukob „film-teatar” principijelno novi kvalitet, postala je ona „treća sila” koja je aktivno delovala na postoječu situaaciju, uporno i stalno menjajući njenu strukturu. Delovanje se odvijalo po mnogim kanalima. Uglavnom preko glumaca. I bilo je tim blagotvornije i jače, što su se sve tešnje približavali interesi televizije i pozorišta. A oni su se (i to je najvažnije) u mnogo čemu približavali. Pozorište je uvek isticalo i podvlačilo ono što je bilo dostupno samo njemu - živu ličnost glumca, stalnu promenljivost njegovih stanja, savremenost stvaralačkog procesa. Sukobivši se sa neophodnošću da dokazuje svoje pravo na budučnost, teatar je počeo to da podvlači sa posebnom energijom. Trudeći se da pojača u predstavi lično načelo glumca, teatar je tražio takvu izvođačku tehniku, takav sistem profesionalnih manira, koji bi dozvolio glumcu da postoji pored junaka, da gleda kroz njega. Upravo umetnik čije je Ijudsko i građansko ~ja” sakriveno od nas, koji stalno opipava direktan kontakt sa gledalištem, današnji je vladar scene. Dolazilo je do složenih odnosa između realne, stvarno postojeće ličnosh glumca, zamišljene ličnosti dela i gledaoca. Pojavili su se čak i novi termini: pomoču njih su kriiičari pokušali da odrede, uzakone nastalu tendenciju. Pisali su (podvlačeći ulogu subjektivnog u izvođačkoj umetnosti) o „ispovedačkom maniru glume”, obuhvatajući tim pojmom sve bogatiju skalu ispoljavanja ličnog potencijala glumca - od poverljivo-inhmnog opštcnja sa gledalištem do opštenja otvoreno publicishčkog. Ali zar nije upravo to prodiranje unutar ličnosh, ta sposobnost rušenja prepreka između dva ~ja” („ja” čoveka na ekranu i ~ja” gledaoca) karakteristika televizije „Rendgen” karaktera 9 Ličnosh? Duhovnog sadržaja? - razmišljao je u svojoj knjizi

8