RTV Teorija i praksa

spoznaju, na kraju, kao rezultat svoga puta, pronalazi teoriju koja, budući da je i sama označiteljski sistem, vraća semiotičko istraživanje na početnu tačku: modelu same semiotike, da bi ga kritikovala ili oborila”. 1 S druge pak, strane, istraživanje koje preduzimamo u svojoj logičkoj ravni („Logika je” - podsetimo se - ~u opštem smislu samo... drugo ime za semiotiku” - Č. S. Pirs) nužno proishodi iz same suštine semiotičke aktivnosti koja nije ništa drugo do „proizvodnja teorije modeliranja”. Drugim rečima, sama „ispoljava tu teoriju” - kako veli Julija Kristeva i, štaviše - „пје nema bez te teorije koja je sačinjava, dakle, istovremeno. (i svaki put) sačinjava i njen predmet (semiotičku ravan izučavanog pedmeta) i njena sredstva (tip modela koji bi odgovarao izvesnoj semiotičkoj strukturi koju teorija određuje)”. 2 Utoliko je naš put ka iznalaženju modela, tj. „formalnih sistema čija je struktura izomorfna ili analogna” srukturi radio-dramskog umetničkog dela, donekle jednpstavniji. Tragajući za modelom za semiološku analizu radio-dramskog umetničkog dela mi ćemo se, doduše, vraćati „modelu same semiotike”, ali stalno se držeći semiotičke ravni izučavanog predmeta. Na taj način ćemo izbeći ono što se veoma često događa u ovakvim istraživanjima - naime, konstantnu kritiku same semiotike koja takvim imanentnim postupkom otvara put ka iskliznuću u ideologiju. Stalnim izbegavanjem iskliznuća u ideologiju (iskliznuće je, međutim, prema nekim autorima nužno; upor, De Sosir: „Semiotički model ne stoji sam za sebe, on je potpomognul nekom teorijom ili ideologijom” 3 ), mi ćemo se držati temeljne tačke semiotike u smislu koji proishodi iz slava A. Rosenbluta i V. Vinera a to je da je smiotika „jedna formalizacija, proizvodnja modela”. 4 Na slično razumevanje semiotike nailazimo i u kopenhaškoj lingvističkoj školi (Brandal, Hjelmslev) koja je svoju delalnost usmerila „ка konstruisanju semiotike, zamišljene kao sislema formalizacija različitih vrsta izlaganja, komponovanih kao sislem od nekoliko nivoa formalizacija i uobličenih kao metasemiologija”. 5 Dakle, metasemiologija je upravo ona oblast same semiolike kao sisema istina-ne-u-procesu, već sisema konstantnih istina unutar sistema formalizacija različitih vrsta izlaganja i komponovanih kao sistem. U stvari, tek metasemiologija omogućava govor (discours) o modelu koji bi na teorijskom nivou uspostavio mogućnost semiološke analize, u našem slučaju, semiološke analize radio-dramskog umetničkog dela. Prethodno se, pak, valja zapitati kakvo smo dali značenje pojmu „model” u našoj semiološkoj analizi.

9