Školski list

159

Какав е био Милош Обилић кад се смео усудити да погуби Мурата ? — Храбар. ХаИде придодаИ и ту реч! „Храбри србски воИвода Милош Обилић погуби турског цара Мурата." Ми смо овде заодели само подлог и предмет а прирок гшсмо. Хавд да пробамо и н^га ! За подлог (воНвода) казнили смо какав е (овде е у нас управо питан§ кои? ер е у одређеном виду прилог : храбри) воИвода, ч!и е воивода (србски) , кои е воИвода (Милош Обилић), а за попун&н& или предмет: чиег (турског) и коег цара (Мурата). На прирок (предикат) пак неможе се ни иа едно од ових питанл одговорити, али се зато може одговорити на ова питанк : како, где, кад и зашто воивода Милош п о г у б и турског цара Мурата ? Речи, коима се на ова питанн одговара, зову се о к о л н о с т и и то : на питан4 к а к о ? долази околност н а ч и н а; на питан4 где? околност места; на питан4 кад? оклност времена а на питан4 з а шт о ? долази околност у з р о к а. Чим се дакле може прирок заодети? Прирок (кад е глагол,*) може се заодети околностима : начина, места, врем е н а и у з р о к а. Сад иазите па ми одговорите на едно од горенаведних питанл ! Где е Милош Обилић погубио цара Мурата ? Под Муратовим шатором ! Сад ћемо и оваИ одговор уплести у иаш став, али реч „Муратовим" шатором, заменућемо присвоИном заменицом „н4говим" шатором; ер неби добро звечало у ушима, кад би казали : погуби Мурата под Муратовим шатором; — али и да кажемо „под н^говим шатором" опет ние место доста озиачено, ер се буди сумна, да л' се под Муратовим или под Милошевим шатором то догодило. Ту ћемо изближе означити место с речго : собственим, дакле : „Храбри србски воивода Милош Обилић погуби турског цара Мурата под н^говим собствешш шатором." Кого смо дакле реч сад заодели? Предикат (погуби) чим? околношћу места.

*) Такође и ако е предикаг суштна реч : воКвода Милош Обилић (суб^ћкт) беше (свеза у полупрош.) наВхрабрЈи гонак (предикат) за владе кнеза Лазара (кад ? околност времена) и т. д.