SRĐ

— 659 —

krajove, vizantijako-aromunskom hdturnom krugu pripadaju: Trakija, Istočna Rumelija, Makeclonija, Grčka s Epirom (tursltim) i najjužniji djelovi Albanije; dolinom Morave ulazi on vrlo duboko u Srbiju, osjeća se i u crnomorskom primorju Bugarsko. — Gotovo je isto tolikog prostranstva i patrijarlialni kultuvni pojas, копш pripadaju Bosna s Hercegovinom, gotovo sva Crna Gi-ora (samo se u Katunskoj nahiji osjećaju slabi uticaji italijanštine), sjeverna i sredna Albanija i planinske oblasti južne Albanije (osim uskog primorja, koji je pod uticajem južno-italijanske kulture), gotovo sva Srbija sa Starom Srbijom i sjeverna Bugarska, osim istocnog primorja, Ova oblast nije kulturno jedna homogena cjelina: u sjevernim djelovirna, negdje i južnije, prodrla jo srodneevropska kultura. Aii oaza patrijarhalnog života ima i u južnijem zemjama (u Makedoniji). Od oslobođena balkanskih zemaja ovaj so kulturni pojas reducira (smanuje), kao i oblast vizantijsko-cincarske kultare. U oblasti ove kulture živo fizički najjača i etnografski najšvježija plemena i narodi Balkanskoga poluostrva. Jezgro je ovog kulturnog pojasa planinski sklop crnogorskijeli Brda, susjednijeh krajeva Hercegovino, sjeničke oblasti i sjeverna Arbanija. Ovdje se kod Srba i Arbanasa zadržao pojam plemcna, brastava i rodova i plemenska ili fisična organizacija, za tim krvna osveta, To su najplodnija i najekspansivnija plemena, iz kojili gotovo neprekidno teku struje nasejivana i plave susjedne oblasti. Svi su poglavito stočari. To su Judi od snage i moći, maliom vrlo visoki, vitki, elastični, nikad gojazni: naj Jepši soj na Balkanskom poluostrvu. — Italijanski kulturni krug zahvata usko zapadno primorje Balkanskoga poluostrva i ; amo su varoši potpuno pod tijem kulturnijom uticajem; uz doline prodro je mjestimice i dubje u poluostrvo, naročito uz dolinu Neretve. Nije cjolina, razlikuju se u nomu djelovi sjeverno i južno od Slcadra. — Isto tako malu, i još manu oblast i rnali značaj ima srednoovropska kultura na Balkanskom poluostrvu. Ona je zahvatila u nekoliko sjeverne i podunavske krajeve Srbije, za tijem i mnoge varoši po Srbiji, osobito duž že|ezničke pruge. Turski kidturni pojas ograničen je na muslomansko stanovništvo, poglavito na Osmanlije, koji su u oazama rastureni po južnijem i istočnijem djelovima poluostrva.