Topola

82

И човек није створен да ствара плодове суровости и тираније, као што су ропска покорност, прекомеран рад, непскрена подчињеност, са свим оним што притисак доноси y притворству, мржњи п узбуњивости. Понављам, не познаје ce y човеку оно што je најбоље y њему. У њему ce гледа роб који ce може водпти на узици, међутим, y њему ce не види слободан дух, богат и пун добре воље, љубазан и братски расположен, дух племенит и доброчин, пз којега ce могу извући најбољи резултати само поверењем које пробуђује поверење, несебичношћу која пзазива несебичност. Задобпти суровошћу подчињеност човекову нашој вољи, није ништа друго до страшна заблуда, то je злочинство против правде, против прпроде људске, протнв Бога који je створпо човека за слободу. Оно на чем треба радпти да ce добије, јесте добра воља од које свакп y себи носи скривену ризнпцу о којој често и он сам не зна. Саслушајте ово добро и нпкад не заборавите. Какав човек, жена, дете, први који на вас наиђе, онај који на први поглед изазива ваше презирање, онако исто као п онај којп je најбоље одарен, може ce поредити с каквом тврђавом. Нпкаква тврђава коју би подигли архитекти и зидари, нпје тако чврста као она, јер, на крају крајева, свака ce обична тврђава да заузети. На то ce може натерати и приморатп. Али, тврђава коју свакп од нас носп y свом срцу и својој глави, та ce тврђава не да заузети силом и жестином. Никаква сила не може ништа иротив духа. Могу нас мучити, прнсиљавати, могу нас исећи на парампарче: не могу нас натерати да хоћемо, нити да мислимо, нити да волимо оно што нећемо, што не мислимо,