Ženski pokret

ranjem braka bili su ti odnošaji ograničeni, ali ipak dozvoljeni i čak naročito cenjeni u slučajevima, koje su propisivale religije. Čak u grčko i rimsko klasično doba je postajala prostitucija iz religioznih motiva, a grčke hetere, najkulturnije žene onih vremena, i ako prostitutke bile su društveno priznate. U srednjem veku, u doba renesanse, bio je isti slučaj sa kurtizanama koje su ujedno bile često umetnice i učenjaci i danas neki divlji narodi, i ako u stalnom kontaktu sa našom civilizacijom, zadržali su prostituciju kao sasvim običnu formu seksualnih odnošaja, s kojim shvatanjem se kulturni muškarci naših kontinenata valjda ipak slažu, jer to stanje za sebe iskorišćavaju. Iako mi, feminističke organizacije, danas preduzimamo tešku borbu na svima linijama društvenog života, da prostituciju uklonimo, jer je smatramo nižom vrstom međusobnm odnošaja, koja ne odgovara današnjem pojmu međusobnog poštovanja i odgovornosti moramo priznati da je ona sama po sebi samo relativno zlo, ali da je znak vrlo niške i primitivne kulture nekog društva. U doba grčke i rimske klasike, kada su slobodni seksualni odnošaji bili pravo svakog čoveka, spolne bolesti, koje su se tada pojavljivale nisu vezivali za takve odnošaje. Tek u XV veku kada su se spolne bolesti opet novom jačinom raširile među evropskim narodima i pošto se uvidelo, da od njih poboljevaju najviše žene, koje se bez izbora daju svakome, i muškarci, koji vode neuredan i lakomislen život • —• obraćena je veća pažnja tim vanbračnim, neurednim odnošajima kao izvorima spolnih zaraza, koje su po izjavama nekih medicinskih istoričara bile tada mnogo teže nego danas. Dakle: prostituciju kao znak vrlo niske kulture i kao izvor zaraza, koje nisu sudbonosne samo za pojedinca nego i za potomstvo treba suzbijati. Da bi se sačuvali od njenih posledica od XII veka nalazimo pokušaje, koji do današnjih vremena ostaju isti: reglementacija onih koji se prostituišu, a potpuna sloboda muškaraca koji se time koriste. Po pravu jačega, a po moralu čitavog srednjeg veka, koji je Ženu smatrao »nečistem, izvorom zla i bez duše« lupanari rimskog carstva pretvoreni su u prve bordelje i javne kuće, i jedino u njima smele su da se zadržavaju zdrave i nezaražene žene, koje su htele da se prostituišu. Ovo su prvi počeci reglementacije, kojoj je teoretski bio cilj: čuvanje narodnog zdravlja, a u praksi: osiguranje muškarca da uživa bez posledica na račun ženskog dostojanstva i slobode.

Međutim, istorijat reglementacije pokazaće vam, da ona kroz sve vekove nije uspela, da smanji venerične bolesti i da su od najstarijih vremena trezveni elementi tražili jednaku kaznu (kad se je kazna smatrala potrebnom) za muškarca i žene koji se prostituišu, jednaku kontrolu kasnije, i danas na osnovu moderne medicinske nauke jednaku odgovornost. II. Prve početke reglementacije nalazimo u XII veku u Londonu kad je zabranjeno samo ženama koje su bolovale od kapavca da se primaju u javne kuće. U XIV veku ima sličnih naređenja za sopstvenike javnih kuča u nemačkim gradovima, ali je najinteresantnije i za današnja vremena poučno »Kraljevsko naređenje« u Parizu iz godine 1493, kada je sifilis harao, da se jednake mere preduzimlju za zaražena muška i ženska lica. 1495 godine počeli su da suzbijaju venerične bolesti neki nemački gradovi sa iste polazne tačke: pošto je sifilis proglašen zaraznom bolesti treba se protiv njega boriti sa jednakim sredstvima kao i protiv ostalih zaraznih bolesti. Sifilističare su odvajali u zgradama koje su bile predviđene sa gubu, ali kako su oni otuda bežali i sakupljali se kao vagabundi po drumovima, prisilno su ih odvodili u naročite kuće i lečili. Pošto nisu još bili poznati pravi uzroci bolesti i odgovarajuće lečenje, te kuće, kojih je po većim i manjim gradovima čitave Evrope bio velik broj u to su vreme zaista pretstavljale vrelo infekcije i tada uvedena vrsta sanitetske kontrole odnosila se na muškarce i žene jednako. Augustinsku etiku o dvostrukom seksualnom moralu suzbijali su već od XVI veka neki francuski biskupi, a u Nemačkoj Luter sa svojom tezom o »seksualnoj ravnopravnosti polova«. Broj javnih kuća u kojima su držane samo žene zaista je tada smanjen, ali ne iz moralnih nego iz ekonomskih razloga: kako su ih sve manje posećivali zbog straha od zaraze nikome se nije isplatilo da ih drži. U XVII veku započela je borba i protiv slobodne prostitucije više sa moralnog nego sa zdravstvenog gledišta, ali su jednako kažnjavana lica koja se prostituišu kao i ona koja se koriste prostitucijom. XVIII vek nastavljajuči borbu protiv prostitucije sa moralnog stanovišta nije se mnogo brinuo o suzbijanju bolesti »da ne bi vlasti došle u sumnju da štite i pomažu porok«. Lečenje se odnosilo na muškarce, a žene su za prostituciju bile kažnjavane. Ovo doba je najgroznijih nepravdi i nasilja učinjenih ženama. I ako su ih

-JULI I AVGUST, 1932

ŽENSKI POKRET

99