Anali Pravnog fakulteta u Beogradu

442

АНАЛИ ПРАВНОГ ФАКУЛТЕТА

као што смо видели, за случај пропшрења појма фиксног уговора и на чињенице које су садржина појма околыости посла, због могућносхи да се исти уговор сматра час фиксним час уговором који престаје раскидом на начин предвиВен узансом бр. 209, став 5, стварају правку несигурност и изазивају спорове. Од одлуке суда ће зависити да ли један уговор има характер фиксног уговора или уговора који се раскида простом изјавом о одустанку од уговора. Пошто суд за одређивање овога нема поузданог критеријума, заузимаће ставове ad hoc и служиће се при томе неким помоћним критеријумима, које странке не могу предвидети. Практично то значи да ће код једног уговора код кога из природе односно околности посла произилази да поверилац нема интереса за закаснелу чинидбу, суд имати тек да одлучи да ли je због ове околности наступио раскид уговора или до раскида није дошло, пошто поверилац није дао изјаву о одустанку од уговора, или да у конкретном уговору није наступио раскид и поред изјаве повериоца о одустанку од уговора, пошто je до пријема изјаве о одустанку дужник изврпшо обавезу. То значи у процесноправном смислу, да ће суд у једном случају усвојити тужбени захтев, док ће га у другом одбити. Када имамо у виду могућност арбитрарности суда у одлучиваньу да ли je услед престанка интереса повериоца за закаснелу чинидбу због природе односно околности посла уговор раскинут или није, пошто суд за то нема поузданих критеријума, уочава се колика je правна несигурност странака у вези с разрешавањем њихових међусобних односа. То конкретно значи да би покриће повериоца на трећој страни пало на терет ове странке, ако би се она, неосновано сматрајући, по налажењу суда, да je уговор ео ipso раскинут, покрила на трећој страни или да неће имати право на накнаду друге штете, пошто није била овлашћена да се покрије на трећој страни. ТакоВе, то значи да поверилац неће имати право да захтева извршење закаснеле чинидбе, ако je протекао рок „без одлагања”, или му неће бити прнзнато право на накнаду штете настале куповином за покриће, пошто ову није обавио „без одлагања” по протеку уговореног рока (в. став 1. уз. бр. 226), уколико суд нађе да се уговор странака имао раскинут изјавом о одустанку од уговора у смислу става 3. уз. бр. 209. Са наведених разлога исправан je став редактора 111 новеле § 919. О. Г. 3. (реченица друга), који су на све уговоре код којих из природе посла или сврхе чинидбе, познате обвезаноме, произилази да поверилац нема интереса за закаснелу чинидбу, применили правне последице дощье код фиксног уговора, регулнсаног у првој реченици поменутог параграфа. Чини се да су редактори О. Г. 3-а уочили сувишност правила о начину раскида уговора одустанком од уговора без обавезе да се дужнику