Delo

478 Д Е Д 0 стању, школовање његова подмдатка доста скупо, и то је један врло велики узрок што имамо тако мали број школа , па услед тога и тако мали проденат писмених људп. Статистичар мпнистарства просвете, М. Протпћ у своме помнњатом .Статистичкоме Нрегледу“, износеКи колико напредујемо у погледу отворања новпх шкода, налази да се тај наш напредак слабо креКе, па тражеКи узрока томе, вели: „Узрока за то има више, али ми Кемо од свију поменути само један, који је најважнији н који стојп у људској властн те се може брзо и отклонити. То су „Нравила о грађењу школа,“ од 1881. годиие, која важе за подизање свих школа у опште. (II за гимназије н за основне школе, и за богату престоницу и за сиромашно село у ужичком округу !) А да би читаоци добили јаснији по.јам о тим правилпма мн Кемо изнети неке иредрачуне, да се вндн шта стаје једна школска зграда према овнм правилима о грађењу школа. У варошици Рачи (краг.) општина је хтела подиКп нову школску зграду, а новаца је за то имала преко 12.000 динара, иа се опетдошкол. зграде не дође. јер .је из министарства упуКен план и нредрачун који је износио преко 30.000 динара. Људи нису ималп толико новаца, ‘те нису ни могли поднКи нову школску зграду, а стара нм се школа морала затворити ! За варошицу Пвањицу израђен је нлаи и предрачун за школу, који износи 113.000 динара. Да пе бих и даље наводио прнмере , реКи Ку само још ово: да нп један предрачун ни за коју сеоскл школу није био испод десет хнљада динара. Ирема досадањем нанретку школа и према овим тешкоКама, које ова правила стављају, за подпзање школских зграда . требало би нам равно 112 година пададобијемо довољан број школа. према броју дорасде деце за школовање.*1) Може бити да су подизање оваквих школских зграда налагали хпгијенски захтевн. алн треба узети у обзир п то, да деца не седе у школи више од 4—5 часова дневно, а све остало време ван школских часова проводе у кретању и на чистоме ваздуху и то паралнше штетне утицаје на здравље дечје, ко.ји би долазили од школске зграде. Сем тога могле би се. држимо саградити ваљане школске зграде а да одговарају свима хигпјепским захтевима. па да нпак не морају бити тако скупе. Према оваквоме стању ствари, према онако малом проценту писменнх људи, н прсма слабоме ширењу пнсмености у народу, са свимјебила онравдана тежња мнпистра нросвете 1802. г. да се стање поправп , тражсћи нута н пачнна да се иисменост што више прошнри у пароду. Пз питања ко.је је ондашњи миннстар просвете посгавио био Учптељском Удружсњу о томе. види се, као да се тражио и некн другн пречи пут ') Види: Нросветни Гласник. Год. 1891. свеска аа март.