Delo

490 Д Е Л 0 лл.ц сами писцл, стају доста скупо, те им то отежава потрошњу, а то опет чини те се такве књиге и не израђују у довољној мери. Најбољи и најпрактичнији пут којим се и други народи сдуже, то је, да имамо какво друштво, коме би био задатак, да у народу шири корисна и потребна знања, и које би тај свој задатак постизавадо тнме, што би налазило ппсце којн би за пристојну награду нопуларно израђивали потребпе и корисне књиге за народ, а друштво би их о своме трошку издавало п но незнатну цену расгурало у народ преко својих људн, који би се тога нримили. Да све ово и може бити, само кад се хоће, и да ове мисли нпсу сањалачке можемо навести доста иримера код других народа. У Француској има већ више од 25 година од како постоји једно такво друштво иод пменом: тЛаш за народно обризовпње', а основао га је Жан Масе. један дотле непознат учнтељ у једноме забаченоме селу. То друштво има данас преко 30.000 чланова, а склонљено је из 1.200 разних дружина, које имају различит склон али општи задатак, а го је: ширење зпања у пароду.') Тако исто има лепих примера п у Русији. Тамо су то старање нрпмпли на себе и поједина лмца — родољуби. Тако, В. А. Морозова у спомен великану руеке књиге, Ивану Тургењеву, основала је у Москви прву читаоппцу за народ на коју је угрошила 100.000 дннара. Следујући овоме иримсру отворише се после такве чнтаонице и књижпице и по другим местима, прво по градовима а за тим н по селнма, које дају народу беснлатно књнге н лнстове на нрочитавање. У Русији постоји и друштво , Просеета-, коме је задатак, да издаје н растура корисне књиге у народ, које тога ради има и своје нарочите књижаре. Само једна таква књижарница у Одеси продала .је за годину дана (1887. год.) 103.289 комада књига тога друштва. Поред овога у Русији се данас старају да чак н међу неписмене људе раширују корисна знања. Тога ради, од 1876. год, на мношм местима у Руснји држе се празничпим даннма „ Публичнал чтенил злн народаОва читања држе се у нарочитим зградама нли другим јавним местима, на чак се таква читања држе и по осуђеничким заводима, болницама, касарнама н радионицама. Ова чигања показују врло лене резултате, само .је незгода, шго се на тнм читањима смеју читати само они списи, које власт одобрп, а од толико богате литературе руске одобрено је само око 120 спнса, н то већим делом из богословске књижсвности.*) Тек нре неколико година образованоје н у нас друштво: „ Срасна Књижевна ■Задруга“ од кога се може очекнвати неки рад и на неговању нраве народне —■ нопуларне књижевпости. 1) Ко би хтео да се ошпирније упозна са радом и уре1,ен.ем тога друштва, може то на1.и у руском часоиису : Гускаи Школа, или у „Учитељу* за 1891., где је штампан лен пзвод из тога руског часониса. -) Види: „О народном обрааовашу \ Руснји.“ Просв. Гласн. Год. 1891. св. 11. и 12