JUS standardizacija

BROJ 34 OKTOBAR—NOVEMBAR 1950

81

dd = o = 85 m O “o =S #5 25 Es O Oh o E+= ==?) = => Š o: > o. =o = “3 [2 s =. :. = = =o = 7 io o o GG. a o = .1 x 3 O :9 Xx 4 x PO .5 x X -.6 Xx Xx 7 O Ć x .8 x S; x

U Nemačkoj se lačka stavlja uvek ispred brojke da se izbegnu nesporazumi. Primer: St 42.6 = čelik 49 kg/mmž žvrsloće | zajemčenom granicom rastezanja i ŽilaVoŠĆu.

Finska je izgleda usvojila tabelu ISA 17.

U Iialiji šema glasi ovako:

Šš = = >. OVI MRS O. S: < 8 = ia 7 S: e: iZ leš “~ es = 5 o 25 = > ei 1 x x x 2 P_i O ba 3 Po x x 4 x Xx. x x 5 5 : 5 5: 6 SKO XX x x 7 x a x IO O

Ovi brojevi odvajaju se od prethodnog broja tačkom. Brojke 8 i 9 su u Italiji još slobodne. Zauzeti brojevi znače dakle isto što ı u Nemačkoj.

Primer: Aq 496 je kvaitetni ugljenični čelik 42 ko/mm?" čvrstoće na kidanje i zajemčenom granicom izvlačenja i žilavosti. :

Nešto slično postoji i u SAD, naime sledeći predlog za

dopunska slova: ,

A — uže granice analize no uobičajene (Restricted chemical composition) . čelik za valjkaste ležaje ((Bearing Steel Quality)

[dqp}}cv} || ||

Segregation limits)

specijalnosli za prijem (Specilled Discard) makro-mikro-proba (Macro etch tests)

kvaltet za puščane cevi (Rifle Barre! Quality) maksimalna veličina. zrma Limited austentc grain size)

garancija za kaljivost (Guaranted hardenability) nemetalne uuključevine (Nonmetlallic Inclusions Requirements)

J — proba na kidanje (Facture test)

T = precizna merenja Vrlo malih istezanja (Extensometer test)

VM = kvalitet za vazduhopiovstvo ili magnetsko ispitivanje (Aircraft qualityt er magnaflus·tesling requirement&)

____Gornji podaci su preuzeti sa malim izmenama iz prirtčnika čeličnih proizvoda AISI-a. Oni služe potrošačima kao informacija i freba ih upotrebljavat: u cilju jspilivanja. prakličnosti primene. Projekat datira iz 1949 godine. Gornje _- treba dodat: kao mala slova uz uobičajenu oznaka čelika.

Primer: SAE — čelik 1035 eg = čelik1035 sa makro-

mikro ispitivanjem i obrodjivanjem veličine zrna.

IM} 0 |

= (i

||

Obeležavanje alatnih čelika

U Nemačkoj Je do danas utvrdjeno označavanje samo za nelegirane alaine čelike, radi određivanja raznih stupnjeva. kvaliteta.

garancija za ograničene segregacije (Guaranted

Na kraju oznake dodato znači: W.I alatni čelik prve vrste W 2 alaini čelik druge vrste MW. 3 alatni čelik treće vrste

WS alatni čelik za specijalne. svrhe Primeri: C 100 W 2 = nelegirani alalni čelik druge vrsle sa 1% C

C 85 WS = nelegirani alatni čelik za svrhe sa 0,85 C

U IMHaliji se stavljaju ove oznake napred radi principijelnog razlikovanja alatnih čelika od ostalih Vrsta čelika. Primeri:

UC 198 = alatni čelik sa 1,28% C i UC 58 W 29 = alatni čelik sa 0,58% C ı 2,20% vol frama UX 78 WK 189: = visoko legirani alaini čelik sa 0,78% C. - 19% volframa i 9% kobalta.

Jedan interesantan način za legirane alaine čelike predlaže se u SAE priručniku, koji se sastoji u tome, da se Majvažniji legirajući “elementi imenuju pod punim imenom i sfavljaja u približnom sastavu uu procentima, a odvajaju jedan od drugog cricama.

Primeri:

Kobalt-voliram

specijalne

18 — 4 — 2 — 19

(18% W, 4% Cr, 2% V, 12% Co) Kobali-Molibden-Volfram 6 — 6 — 2 — 8

·-(6% Mo, 6%W, 2% V, 8% Co)

Molibden 8—9— 1 (8% Mo, 92% W, 1% V) Volfram 18 — 4 — 3

(18% W, 4% Cr, 3% V)

Ovde se radi o brzoreznim a:latnim čelicima, koji još nisu ispitani i prema, tome ne normirani.

Površina

Kao podatak za stanje površine, u prvom redu za limove j trake, pomišlja se u Nemačkoj uvođenje oznaka i dvostrukih brojeva, na primer GB = svetlo žaren BB = dvostruko dekapiran, PP = sjajno poliran, i dr. Ovi znaci bi se stavljali na kraju oznake.

U Sovejetskom Savezu postoji predlog za obeležavarnje površime, | io:

Obrada površine Skraćenica

uglačan ug!. poliran pol. kalibriran kalibr. pešćaren pešć. dekapiran dek. platiran* plat. pocinkovan? poc. pocinkovano-kadminizirano poc. kad. ka'aisan kal. pobakaren i pobak. hromiran hr, poniklovan ponik. lakiranš

lak.

Sadržaj fosfora i sumpora

Podaci o sadržaju P i S su vrlo različiti u raznim zemljama. U Belgiji se dodaje oznaci iza broja minima!nme čvrsloće odnosno iza oznake legiranja, vrlo slično preporukama ISA komitela 17 malo slovo, iza koga eventua!mo skraćenice \(velika, slova) stoje za označavanje postupka.

1) Ako nije naznačemno onda se podrazumeva za Al-legure platiranje čistim Al, za čelik sa Cu.

*) Kod skraćenih označavanja se za postupke nanošenja metalnih prev:aka ne daju oznake.

2) Prevlaka zaštitim lakom.