JUS standardizacija
o. _ ”LPANDARDIZACIJA
Ukupna vlaga sme iznašati za drveni ugalj
I klase do 8% Iz retorti II klase doj 12.97
III klase do 15%
I klase do 10% Iz žežnica II klase do 15% III klase do 18%
Višak vlage iznad propisanih postotaka u tabeli 1 odbija se od težine pro :zvodia.
Uzimanje i obrada uzoraka
Uzorak mora biti prosečan i u svemu treba da odgovara isporučenoj količini uglja. Uzorak se uzima pri utovaru il: istovaru. Ukoliko ugovorom nije predviđemo drugojačije uzorak se uzima iz jedne trećine svih prevoznih sredstava (vagona,
_ kamiona i dr.).
Wgrimanje uzoraka
Pri isporuci drvenog uglja u vagomima u rasutom: stanju (rinfusa) uzima se prosečni uzorak u ukupnoj težini od 50 kg Do vagonu.
Uzimamje uzoraka vrši se na taj mačin šfo se prilikom utovara ili istovara svaka stota ili stopedeseta vila za krupni, odnosno svaka stota ili stopedleseta lopata za sitni ugalj (zavisi od Kkoličime uglja koji se tovari), odbacuje na odvojeno suvo mesto.
U slučaju isporuke drvenog uglja u vagomnima, u vrećama, uzima se prosečni uzorak iz pojedinih vađenja od po cca 5 kg iz 3%"o vreća po vagonu. Ako je cela isporuka manja od 100 vreća onda se uzorak uzima iz 3 vreće.
wzorak se uzima iz svake 33-će vreće prilikom utovara il istovara vagona. Iz odabrame vreće uzorak se uzima iz približno jednakih delova sa prve, druge i treće četvrt:ne njene visime.
Obrada uzoraka
Količina uglja prema t. 6.1 ovog: standarda mora se odmah obraditi i svesti ma količinu potrebnu za obavljanje ispitivanja. Ovo se vrši na sledeći način: celokupna ijzdvojena količina rasprostire se na menu podlogu, veličine 1500 X 1800 mm, u obliku pravilne kupe koja se podeli unmakrst na četiri jednaka (dela, od kojih se dva suprotna odbace, a preostala dva zdrobe do približne krupnoće oraha i pomešaju. Delenje, drobljenje i mešamje produžava se tako dugo, dok težima preostalog drvenog uglja ne iznaša od prilike 83 kg, a krupnoća me premašuje veličinu lešnika. Tako dobiveni uzorak drobi se dalje do prosečne krupnoće od 1 do 4 mm. To se postiže prosijavanjem kroz sito veličine okaca 4 mm, te onaj deo, koji je prošao kroz sito, ponovo se proseje kroz sito veličine okaca 1 mm. Od dobivenos uglja, koji nije propao kroz sito od 1 mm, uzimaju se :dva uzorka za analizu, cd pnibližno 100 g i stavljaju u sud podesam za hermetičko zatvaranje. Sud može biti od lima ili stakla.
Ovi se uzorci zapečate i jedan preda u laboratoriju na ispitivanje, a drugi se čuva za slučaj arbitražne analize.
Izbor laboratorija za vršenje arbitražne amalize, rok i mesto čuvanja arbitražnog uzorka, određuju se ugovonom.
Označavanje uzoraka Sud sa uzorkom označuje se na taj način, Što se jedna oznaka-pričvršćuje na sud pečaćenjem, tako da se ne može izmemiti, a kopija se stavlja u sud. Kop ja oznake koja se stavlja u sudi mora biti na podesan načim obezbeđena od vlage. Oznaka uzoraka mora da sadrži sledeće podatke: — naziv proizvođača;
vrstu i kvalitet drvemog uglja;
datum uzimamja uzoraka (datume proizvod-
nje i isporuke);
'količinu (tonažu) na koju se uzorak odnosi;
broj vagcena ili drugog prevoznog sredstva (za ·
visnmo iz koga je uzorak uzet);
mesto uzimanja uzoraka;
šta treba u uzorku odrediti (pepeo ?/o,
vlagu "Vo itd);
vremenske prilike (kiša, vetar, sumce); imena lica koja su uzmala uzorke, sa DOtpisom. Ispitivanje Određivanje ukupne vlage
Od uzorka spremiljenog prema f. 6.21 ovog stan·darda odmeri se 2» g drvenog uglja u staklenoj posudi za odmeravanje (sa brušen m poklopcem) te stavi (otvoremo) 2 sata u sušnicu na 105"C. Posle sušenja staklena posuda se zatvori i stavi u eksikator da se ohladi (najmanje 60 minuta) i zatim izmeri. a — b Ukupna vlaga u o = 100 a
gde je: a = izmerena količina drvenog uglja pre su-
šenja (2 s) b = izmerena 'coličina „drvemog ug/a nakom
sušenja.
Određivanje pepela
Od uzorka spremljenog prema t. 6.21 ovog standarda odmeri se 1 g drvenog uglja u porcelanskom, Kkvarcnom: ili platinskom sudu dimenzije 40 X 30 X 10 mm i žari u peći postepenim: zaigrevanjem (do 8000C uz dovoljni pristup vazduha. Žaremje traje oko 2 sata. Nakon žarenja sud se oprezno izvadi iz peći i stavi ın eks kator da se ohladi i zatim izmeri.
b X 100 'Pepeo u 0. —
a — Cc gde je: a = izmerena kol čina drvenog ulja (1 sg) b = težina pepela c = količina već utvrđene vlage u 1 g drvenog
silja.
Wwtvrdivanje sagorljivih materija
Od uzorka spremljenog prema t. 6.21 ovog standarda odmeri se 1 g drvenog uglja u platimskom lončiću 30 do 35 mm vis ne, sa platinsk m. poklopcem, postavi ma ftrougao po mogućnosti iz platine i spaljuje pomoću Bumzemovog plamenika tako, da dmb lončića ude udaljeno od vrha plamenika 3 do 4 cm, dok visina plamena treba da bude 18 do 20 cm.
Sagorevanje wise vrš. dotle, dok jz lončića prestane da izlazi plamičak, što traje 2 do 3 minute. Lon-
e