JUS standardizacija
STANDARDIZACIJA
Za standarde sa obaveznom primenom Zakon predviđa da se od njihove primene može otstupiti u sledećim slučajevima:
— u proizvodnji određenih proizvoda za potrebe Jugoslovenske narodne armije; — ako običaji inostranog tržišta to uslovljavaju; i
—. ako se na inostranom tržištu ne mogu kupiti, odnosno prodati proizvodi po jugoslovenskim standardima ;
— ako kupovina, odnosno prodaja proizvoda u inostranstvu Do jugoslovenskim standardima nema ekonomskog opravdanja, i
— ako postoje drugi opravdani razlozi za izvoz, odnosno uvoz određenih proizvoda.
i Kad je u pitanju otstupanje od standarda u slučaju izvoza, odnosno UuVOZa, DOtrebno je da takva otstupanja budu utvrđena od strane pretsednika Komiteta za spoljnu trgovinu posebnim propisima ili pojedinačnim rešenjem. Osim toga, od obavezne primene standarda može se otstupiti kada za to postoje naročito tehnički ili ekonomski razlozi, na osnovu posebnog odobrenja direktora Jugoslovenskog zavoda za: standardizaciju. Ovde se, naime, radi o delimičnom otstupanju u pogledu oblika, veličine ili svojstava proizvoda utvrđenih standardom, ukoliko takva otstupanja ne bi bila u suprotnosti sa važećim DroDi-
- sima. Za ovakvo otstupanje potreban je obrazložen zahtev korisnika i mišljenje stručne
komisije koja je nadležna za izradu tog standarda.
U standardu se može predvideti da proizvodi izrađeni po jugoslovenskom stamndardu nose oznaku »JUS« i posebnu oznaku standarda tog proizvoda, kao i oznaku proizvođača, a te oznake moraju biti stavljene na odnosne proizvode ili njihovu ambalažu. Način stavljanja oznake propisuje se standardom.
Proizvođači i izvođači radova dužni su da pojedine proizvode pre stavljanja u promet podvrgnu proveravanju kvaliteta i drugih osobina pod uslovima utvrđenim stamdardom ili propisom o kvalitetu proizvoda. Od ovoga je dozvoljeno izuzimanje jedino kod
proizvoda domaće radinosti i u nabrojanim slučajevima otstupanja od obavezne primene
standarda. Ukoliko se utvrdi da proizvod ne odgovara, on se mora preraditi ili popraviti. U izuzetnim slučajevima u standardu se može odrediti da se proizvod koji ne odgovara
' standardu može staviti u promet, što se na samom proizvodu mora naznačiti, lj. da taj
proizvod otstupa od propisanog standarda odnosno propisa o kvalitetu proizvoda.
Nadzor nad primenom odredaba Zakona i propisa donetih na osnovu njega, kao i nadzor nad primenom jugoslovenskih standarda i propisa o kvalitetu proizvoda, prema Zakonu, vrše organi tržišne i ostalih nadležnih inspekcija. Zakonom se predviđa da inspektor pri vršenju nadzora može saslušavati odgovorna lica i svedoke, uzimati uzorke, a po potrebi koristiti za veštačenje i stručne ustanove i stručnjake. Kada nadležni organ inspekcije utvrdi otstupanje od odredbi Zakona, standarda ili propisa o kvalitetu proizvoda, narediće pismenim rešenjem da se proizvodnja, odnosno izvođenje radova saobrazi standardima i propisima o kvalitetu proizvoda. Ako to opravdani interes zajednice zahteva, organ inspekcije doneće rešenje o zabrani dalje proizvodnje takvih proizvoda, odnosno daljeg izvođenja radova. Žalba na ovakva rešenja ne odlaže njihovo izvršenje.
: Otstupanja od standarda sa obaveznom primenom Zakon definiše kao privredmi prestup i predviđa za privredne organizacije, odnosno samostalne ustanove, kaznu u visini od 200000 do 5000 000 dinara. Ova kazna primeniće se u slučajevima ako privredna organizacija uvede proizvodnju koja ne odgovara jugoslovenskim standardima sa obaveznom primenom ili propisima o kvalitetu proizvoda.Dalje, kazna će se primeniti ako privredna organizacija izradi proizvod, odnosno ako izvrši radove nesaglasno sa jugoslovenskim standardima, odnosno propisima o kvalitetu i ako na određenim proizvodima ne označi propisani kvalitet i ne stavi propisanu oznaku, odnosno ako netačno označi kvalitet ili stavi netačnu oznaku. j j i
Zakon takođe predviđa za iste prestupe i kazne za odgovorna lica u privrednim OTganizacijama, u visini od 10 000 do 100000 dinara. Nadalje, Zakon predviđa kazne u visini od 50000 do 1 000000 dinara za neprilagođavanje proizvodnje novim obaveznim standardima, zatim za otstupanje od njih prilikom uvoza i izvoza, za nepridržavanje obavezne Droizvođačke specifikacije, za nepodvrgavanje proveravanju kvaliteta i drugih osobina propisanih standardom, za neizdavanje obaveznog atesta i za neoznačavanje propisane proizvođačke maloprodajne cene. Zakon takođe predviđa za iste prestupe i kazne za odgovorna lica u
privrednim organizacijama u visini od 5000 do 50000 dinara.
Imovinska korist postignuta privrednim prestupom oduzeće se od učinioca Drivrednog prestupa. ' OE