JUS standardizacija

STANDARDIZACIJA J '

7.23

7.24

7.25

+ 0:26

7.3 7.51

7.33

potrošača u ugovoru o isporuci. Kontrolu prilikom kvalitativnog prcuzim:znja m.ože vršiti kupac neposredno putem svojih ovlašćenih organa, ili putem organa ustanova ili organizacija javne službe koje bi bile ovlašćene za takvu kontrolu (inspekcije i slično). Za predmete široke potrošnje trcba predvideti kontrolu od strane organa koji su posebnim propisima ovlašćeni za to (tržišna inspekcija). Kao mesto proveravanja kvaliteta načelno dolazi u obzir u prvom redu preduzeće proizvođača, no može to biti i stovarište kupca ili drugo mesto. Prilikom određivanja mesta proveravanja kvaliteta treba ceniti sve okolnosti, kao: tehničke mogućnosti, troškove transporta u slučaju vraćanja robe zbog neodgovarajućeg kvaliteta, mogućnost kvara odnosno promene kvaliteta tokom transrorta itd.

Vreme odnosno rok proveravanja kvaliteta treba propisati kada postoje naročiti razlozi za to.

Obim proveravanja kvaliteta

Tu treba pre svega propisati koje osobine kvaliteta se proveravaju prilikom kvalitativnog preuzimanja, a koje osobine je dovoljno da proverava sam proizvođač, i koje vrste ispitivanja se vrše u tom cilju. Isto tako treba propisati, da li je proizvođač dužan da o rezultatu ispitivanja izvesti kupca i na koji način (izdavanje atesta sa podacima ispitivanja ili prosta potvrđa, odnosno garancija da su izvesne osobine proverene i da odgovaraju uslovima standarda itd.). Broj, veličina i način uzimanja uzoraka

Naročito brižljivo treba obraditi odredbe o broju i načinu uzimanja uzoraka, jer od toga u velikoj meri zavisi tačnost i pouzdanost dobivenih rezultata ispitivanja.

Za proizvode koji se izrađuju masovno, broj uzoraka treba utvrditi na osnovu statističke metode ispitivanja i propisati tabele brojeva uzoraka i dozvoljenih neispravnih komada. I u slučajevima kada se ne primenjuju statističke metode treba broj uzoraka utvrditi precizno i jasno. Isto tako precizno i jasno treba izložiti postupak koji se mora primeniti pri uzimanju uzoraka. Ako je način uzimanja uzoraka propisan u posebnom standardu, onda u odeljku u uzimanju uzoraka treba samo označiti taj standard.

Način proveravanja kvaliteta

Pod načinom proveravanja kvaliteta treba razumeti, pre svega, način izrzde epruveta, odnosno o pripremi uzoraka na 'kojima se vrši ispitivanje (oblik, mere, postupak izrade), a zatim postupak ispitivanja. Ukoliko je način izrade epruveta ili postupak ispitivanja propisan posebnim standardima, treba navesti te standarde nć ponavljajući odredbe iz njih. U protivnom, treba sve te postupke detaljno propisati, a ako nema mogućnosti da se to učini (npr. ako ne postoje usvojene, manje ili više opšte priznate, metode tih ispitivanja), treba propisati da se odnosne odredbe predvide u ugovoru o isporuci.

Ocena rezultata ispitivanja

Bitan sastavni deo odeljka o ispitivanju kvaliteta materijala čine odredbe o oceni rezultata ispitivanja. Tu, pre svega, spadaju uslovi pod kojima se smatra da je ispitivanje uspelo, odnosno da kvalitet proizvoda odgovara stanđardu, zatim odredbe o eventualnom ponavljanju ispitivanja u slučaju neuspelog prvog ispitivanja (treba precizirati pod kojim uslovima se ispitivanje ponavlja i u kome obimu) i najzad, odredbe o daljem postupku u slučaju kad kvalitet odgovara (žigosanje, plombiranje i tome slično), a isto tako u slučaju ako kvalitet ne odgovara (presortiranje, ponovna oprada, prerada, sniženje kvalitetne klase, uništavanje itd., ili prepuštanje proizvođaču da postupi po svom nahođenju). Najzad, po potrebi treba dodati odredbe o dozvoljenim razlikama rezultata dvaju ili više ispitivanja.

Odredbe o označavanju proizvoda

Označavanje proizvoda u standardima sadrži dva elementa:

— a) stavljanje određenih oznaka na sam proizvod, u cilju njegove identifikacije ili označavanja kvaliteta,

— b) korišćenje dogovorenih oznaka u proizvodnoj i komercijalnoj dokumentaciji, da bi se kratko i jednoznačno izrazilo o kome proizvodu je reč. =

Pod označavanjem proizvoda podrazumeva se stavljanje trajnih oznaka na sam proizvod ili na njegovu ambalažu. U odeljku o označavanju treba predvideti koje oznake se stavljaju na proizvod, na kome mestu i na koji način. Oznakama naročito treba da se obezbedi označavanje porekla robe (oznaka proizvođača) zatim razlikovanje proizvoda istog oblika i dimenzija, a raznog kvaliteta, ako razlike kvaliteta nisu inače vidljive, zatim razlikovanje veličina, ako one nisu lako uočljive, zatim razna upozorenja u pogledu upotrebljivosti, u pogledu naročitih mera opreznosti prilikom upotrebe itd. Po potrebi, na proizvod se može stavljati i oznaka standarda kome proizvod odgovara.

Oznake proizvođa u tehničkoj i komercijalno) dokumentaciji (sastavnicama, specifikacijama, porudžbinama itd.) treba da budu jednostavne i po mogućnosti kratke i treba da se mogu pisati pisaćcom mašinom. Oznaka mora obuhvatiti sve elemente koji u potpunosti definišu određeni proizvod.

Oznaka se sastoji iz naziva i iz uže oznake predmeta. Naziy treba da se poklapa sa nazivom stanđarđa, odnosno ako je naziv duži da sadrži onaj bitni elemenat iz toga naziva, koji označava predmet u suštini.