JUS standardizacija
fe KL. OOU E we LE LER uu OR e i UNaJ 4 NJ
148 STANDARDIZACIJA |__e I Mr y WO{E PA O O O u OR OR VV a KOV
Za odgovorne komplikovanije zavarene konstrukcije izložene statičkom ili dinamičkom opterećenju, ali ne i veoma niskim temperaturama. Delovi konstrukcija veće debljine i uklješteni, statički i dinamički opterećeni pritiskom ili pritiskom i smicanjem, kao i delovi manje debljine i sa manje izraženim uklještenjem, statički opterećeni zatezanjem i smicanjem. Zbog nagomilanih šavova zaostali naponi mogu biti visoki, a postoje i koncentratori napona, te se može računati sa opasnošću od krtog loma. ·
– —Tı - - — —----_—- —- - i. —- . __ __ ____—
Za odgovorne zavarene konstrukcije koje moraju biti osigurane od krtog loma, kao na primer:
— konstrukcije sa debelim i uklještenim delovima:
— konstrukcije sa »teškim« uslovima oblikovanja i izvršenja zavarivačkih radova (diskontinuitet, veliki naponski
- vrhovi, visoki zaostali naponi, mesta delovanja koncentrisanih sila, spojevi komplikovani za izradu i drugo); D grupa — konstrukcije sa jako izraženom prethodnom hladnom deformacijom (>5%);
— konstrukcije izložene u eksploataciji veoma niskim temperaturama (=—30 "C);
— konstrukcije ili delovi konstrukcija izloženi dinamičkim opterećenjima zatezanjem ili zatezanjem i smicanjem sa visokim stepenom iskorišćenja dopuštenih napona;
— konstrukcije sa delovima čije bi oštećenje usled krtog loma dovelo u pitanje sigurnost ili funkcionalnost celog objekta ili njegovih najvažnijih delova.
_—-----—/——._---- ---–-«đ(C--_--___-----– _ – — –_____________________________________________ ___ ___ ___ ___ ___ __ _
Za razne odgovorne otkovke i druge elemente u mašinogradnji, kao na primer: jako naprezane osovine, vratila,
M grupa vretena, ručice, sprežnjake, prirodne tvrde klinove, zupčanike, puževe i drugo.
OR Ul O ML A O O 4. 00 RU O u O TU CJ = e JJ u Skuvgekie Mi" Of ay WC ya paaa alka a VL LU: iM Proveravanje kvaliteta
Opšte odredbe
Proveravanje kvaliteta svih čelika po ovom standardu, izuzev Č.0000, može se ugovoriti, ali se ono za čelike Č.0270, Č.0370 i Č.0470 ograničava samo na proveravanje mehaničkih osobina.
Svrstavanje u skupine
Čelici spremni za isporuku, radi proveravanja osobina, svrstavaju se:
a) u skupine čelika koji potiču iz iste šarže,
b) u skupine čelika iste vrste koji potiču iz raznih šarži.
Ispitivanje po istim šaržama dolazi u obzir za sve vrste čelika u grupama kvaliteta B, C, D, M: ispitivanje čelika istih vrsta a raznih šarži dolazi u obzir za čelike grupe O i B. Prema tome, za čelike grupe B mora se Još pri porudžbini ugovoriti način proveravanja (po istim ili raznim šaržama).
Ako je isporuka koja se predlaže za proveravanje svrstana prema tač. a), proizvođač irna pravo da zahteva proveravanje po šaržama i u slučaju da je ugovoreno proveravanje prema tač. b).
Veličina skupine iznosi:
a) za proizvode debljine do uključivo 16 mm, izuzev traka: — 20 t, pri proveravanju čelika svrstanih prema tač. 8.21 a); — 10 t, pri proveravanju čelika svrstanih prema tač. 8.21 b):
b) za proizvode deblje od 16 mm i za trake: — 40 t, pri proveravanju čelika svrstanih prema tač. 8.21 a); — 20 t, pri proveravanju čelika svrstanih prema tač. 8.21 b).
Veličina skupine može biti i manja od onih navedenih u tač. a) i b) ako se takva predloži za proveravanje. c) Za čelike grupe C i D može se ugovoriti da se ispitivanje žilavosti vrši na svakoj izvaljanoj ploči, odnosno koturu.
Obim ispitivanja
Radi dokazivanja garantovanih vrednosti osobina propisanih u tabeli 2, od svake skupine, uopšte, uzima se po jedan uzorak, pri čemu za ispitivanje zatezanjem i savijanjem treba imati na umu odredbe tač. 8.311 i tač. 8.312.
Od skupine proizvoda čije se debljine ne razlikuju među sobom za više od 10 mm, uzorak se uzima od proizvoda srednje debljine.