JUS standardizacija
136
STANDARDIZAĆIJA
_--—–đ3R < , Gq – JzJ ao – II | J_ _—_____ ___ _____ _________________ ____________ ___ ______________-
Međutim, svaki lot pamučnih vlakana, pored oznake klase nosi oznaku selekcione sorte. Selekcione sorte pamuka sovjetske proizvodnje označene su brojevima i slovima. Svake 5-te do 10-te godine vrši se revizija postojećih sorti pamuka ı uvođenje novih.
Strogo je primenjeno pravilo da se ni u jednoj isporuci sirovog pamuka ili pamučnih vlakana ne mešaju dve selekcione sorte pamuka, niti dve različite klase pamučnih vlakana.
Svaka selekciona sorta okarakterisana je brojčanom oznakom tipa vlakna a tip vlakna direktno je određen prema sledećim elementima kvaliteta:
— dužinom vlakana,
— jačinom vlakana,
— finoćom — debljinom vlakana.
U tabeli 4 prikazane su osnovne karakteristike, odnosno svojstva pamučnih vlakana dobivenih iz najpoznatijih i najvažnijih selekcionih sorta pamuka sovjetske proizvodnje.
Tabela 4
Oznaka tipa vlakana
Razvrstavanje sirovog pamuka (na semenkama)
Berba pamuka obično se odvija u tri etape. Dobije se sirov pamuk iz prve berbe, zatim druge i treće berbe.
Prva berba počinje nakon što se otvori 50 do 60% čaura, druga nakon otvaranja ostalih 20 do 30% čaura a treća berba obuhvata pamuk zaostao na stabljikama i rasut po polju. Pamuk iz prve i druge berbe svrstan je u prvu grupu (grupa 1) a pamuk iz treće berbe u drugu grupu (grupa 2).
Tako dobiven sirov pamuk, ručno ili mašinski obran, razvrstava se u četiri klase: I, II, IH i IV. Razvrstavanje u klase zavisi od sledećeg: jačine vlakana, spoljnjeg izgleda vlakana-pamuka, stepena zrelosti, elastičnosti i finoće vlakana.
U tabeli 5 navedene su osnovne karakteristike sirovog pamuka, ručno ili mašinski branog, po kojima se sirovi pamuk može preuzeti od proizvođača. —— _ o — — — -—.ı — -- –—— ČčČčČ_LLOLLLLLLLLLLLL_LL_L__L_L_____________________ ____ Svojstva vlakana pojedinih sorta — najmanja dužina štapla, u mm 39J40 39/38 37/38 35/36 33/34 32/33 30/31 — najmanja dužina kidanja, u km 37,5 35,0 335 28,5 26,5 25,5 25,0 — finoća vlakana, Nm, najmanje 7500 7000 6500 5800 5400 5000 5000 — finoća pređe 134 100 61 65 40 20 20 koja se može 150 120 76 do do 28 24 izraditi 170 135 85 85 54 40 34 Nm 200 91 a —_______ ___________ M O O O | E _____ | TT II Tabela 5 II – o II–—-–o]j{V:– Io _ZZTL E O U GW |, 1 7 m La Sadržaj stranih primesa i nečistoća Sadržaj vlage, Klasa sirovog Berba pamuka, priznaje se pri Jačina vlakana, pamuka grupa Priznaje se pri SRO : | obračunu trgovačke p obračunu trgovačke Najyoci dozvoljeni mase*, % mase, % sadržaj, % i _—_C_LOO 0 I_C OV Vo. 8. UI UR ON RU NI Tul:000 PU ULEAMNIVAGVII I prva (1) 0,5 12 8do 9 4,4 i više II prva (1) 1,0 12 10 do 11 3,9 do 4,3 III prva (1) 1,9 12 11 do 12 3,2 do 3,8 IV druga (2) 3,6 - 20 13 do 14 3,1 i manje
*zavisno od rejona proizvodnje
Razvrstavanje pamučnih vlakana
Pamučna vlakna dobivena egreniranjem pakuju se u bale na presama pod pritiskom oko 500 t.
Dimenzija bale je približno 970 mm x 595 mm x Xx 735 mm. Masa bale iznosi najmanje 210 kg. Tara bale (čelična šina i jutena ili slična ambalažna tkanina) iznosi 5,5 do 5,8 kg. Čvrstoća šine iznosi najmanje 40 kp/mm? poprečnog preseka šine. Na svakoj bali, direktno na ambalažnoj tkanini, navedeni su sledeći podaci:
— brojčana oznaka zavoda za egreniranje —
oznaka egrenir-stanice,
— oznaka partije isporuke, lota,
— brojčana oznaka bale,
— bruto masa bale, u kg.
Sem toga svaka bala sadrži etiketu sa sledećim podacima:
— naziv ili znak egrenir-stanice,
— kapacitet prese za pakovanje pamuka, — brojčana oznaka egrenir-stanice,
— oznaka partije isporuke, lota,
— brojčana oznaka bale.
Svaka partija isporuke snabdevena je certifikatom. Obično jedna partija isporuke sadrži 190 do 230 bala.
Certifikat sadrži sledeće podatke: oznaku selekcione sorte pamuka, oznaku klase pamučnog vlakna, jačinu vlakna, u Pp, koeficijent zrelosti pamuka, dužinu i finoću vlakana i sadržaj stranih primesa, u %.