JUS standardizacija
STANDARDIZACIJA
137
Pamučna vlakna razvrstavaju se u sedam klasa, bez obzira na selekcionu sortu. Klase su označene sledećim oznakama:
O — odabrana klasa (odlična),
I — prva klasa
II — druga klasa III — treća klasa IV — četvrta klasa V — peta klasa VI — šesta klasa.
Uslovi kvaliteta pojedinih klasa navedeni su u tabeli 6.
Prema navedenom u tabeli 6, iz SsirOVOg pamuka 1 ı II klase mogu se dobiti pamučna vlakna
Tabela 6
odabrane (O)i prve (I) klase, iz sirovog pamuka II klase mogu se dobiti pamučna vlakna II klase, iz sirovog pamuka III klase pamučna vlakna III klase i delimično pamučna vlakna IV klase, iz sirovog pamuka IV klase delimično pamučna vlakna IV klase, zatim pamučna vlakna V i VI klase.
Pamučna vlakna klase O, I, II, III i IV mogu se dalje razvrstati po tipovima. Uslovi kvaliteta vlakana pojedinih tipova pojedinih klasa navedeni su u tabeli 7 i zavise uglavnom od dužine vlakana. Pamučna vlakna Vi VI klase ne razvrstavaju se po tipovima. Iz navedenog u tabelama vidno je da jačina vlakana predstavlja osnovni elemenat
Klasa pamučnog vlakna 0] I TI | III | IV V VI i Koeficijent zrelosti vlakana, najmanji 2,1 2,0 1,8 1,6 1,4 | 94 ispod 1,2 Jačina vlakana, u p, najmanja 4,9 4,4 3,9 3,4 3,0 2,5 ispod 2,5 Sadržaj stranih primesa i nečistoća: — priznaje se pri obračunu trgovačke 1,9 2,1 2,6 358 2,0 8,6 12,5 mase, % — najveći dozvoljeni sadržaj, %“ 4,0 5,0 6,5 750 12,0 16,0 22,0 Sadržaj vlage, priznaje se pri obračunu trgovačke mase, % 8,0 8,0 9,0 10,0 11.0 12,0 12,0 Tabela 7 Tip vlakna | 1 | Ž 3 4 9) 6 7 8 Naimanja dužina kidanja vlakana, u km, za vlakna: . O. E klao aa ae pcela M 34 32 30 26 24,5 24 23,5 ispod 23,5 IT klase s. s ea ske yvk saj 6Feeje 33 SN! 29 25,5 24 23,5 23 ispod 23 TIH klasd SOJA, PORIJ JOJ JR — — — — — = ij IV Klase: A Ne. avala — — _ — — — — = Najmanja dužina štapla, u mm, za vlakna: . O-i + klase. SOL e a IĆA 38/39 37/38 35/36 33/34 31/32 30/31 29/30 |isp.29/30 II klase ci o a albi sga rdjave eš 38/39 37/38 35/36 33,34 31/32 30/31 29/30 |isp.29/30 IH klase ...........iiinin... 36/37 36/37 35/36 33/34 31/32 30/31 29/30 |isp.29/30 IE klase o: gp lalk gra a 30ee(gyakaıs 35/36 35/36 35/36 33/34 31/32 30/31 29/30 |isp.29/30
kvaliteta za razvrstavanje pamučnih vlakana u klase, bez obzira na selekcionu sortu pamuka sovjetske proizvodnje. Razvrstavanje pamučnih vlakana u klase vrši se prema sledećem: — vizuelno-organoleptički, uz pomoć etalona i — laboratorijskim instrumentima na kojima se ispituje i određuje modalna i štapelna dužina, vlakana, baza i ravnomernost dužine, zatim jačina, finoća i stepen zrelosti vlakana i sadržaj stranih primesa. Izrada etalona poverena je isključivo grupi specijalista pri zvaničnoj instituciji odnosno naučnoistraživačkom institutu za pamučnu industriju. Izrađuju se tri vrste etalona za srednjevlaknasti pamuk (za tankovlaknasti pamuk etaloni se ne izrađuju): — etaloni za ocenu ukupnog sadržaja stranih
primesa i nečistoća, kao i opšteg izgleda pamuka, odnosno klase pamuka, — etaloni za dužinu štapla pamučnih vlakana, — etaloni za jačinu pamučnih vlakana. Etaloni za ocenu opšteg izgleda pamuka ı sadržaja stranih primesa sastavljeni su iz uzoraka pamučnih vlakana smeštenih u specijalne kutije, za svaku klasu posebno. Svaka kutija sa uzorcima podeljena je u 6 polja, tako da se u gornjem i donjem redu nalaze po tri polja. U tri polja gornjeg reda slažu se vlakna svetlije nijanse a u tri polja donjeg reda vlakna tamnije nijanse iz iste klase. U prvom levom polju gornjeg i donjeg reda nalaze se vlakna, sa stranim primesama u količini koja se priznaje pri obračunu trgovačke mase. U srednjem polju gornjeg i donjeg reda nalaze se vlakna, sa stranim primesama u količini koja se najčešće susreće u datoj klasi. U desnom, trećem polju