JUS standardizacija
39
da su one direktno proporcionalne konstruktivnoj složenosti. Na osnovu stepena uticaja teškoće izrade predmeta na vreme razrade standarda, može se izračunati za svaku grupu konstruktivne složenosti koeficijent povećanja.
Ispitujući uticaj predmeta standardizacije na vreme razrade standarda, u posebnu grupu treba izdvojiti standarde za proizvode opšte potrošnje koji se vremenski duže koriste (proizvodi trajnije vrednosti). Pri razradi standarda za ove proizvode, vreme ima poseban značaj, pošto uticaj potražnje, mode ı drugih subjektivnih zahteva o potrebi svedoči o neophodnosti ubrzanja razrade standarda, s jedne strane, i broja zahteva za stalnim promenama, s druge strane.
Ovde treba neophodno izučiti dopunski takve faktore, kao što su potražnja, garancija trajanja korišćenja, uputstva za održavanje i servis aparata za domaćinstvo. Na osnovu ovih podataka izračunavaju se koeficijenti za skraćenje vremena. Pri klasifikaciji robe opšte potrošnje, najcelishodnije je poći, kako od principa u GOST 1.0 — 68, tako ı od načina korišćenja.
U zavisnosti od karaktera korišćenja date vrste proizvoda, mogu se izdvojiti sledeće grupe:
— gotovi proizvodi«, tj. proizvodi za konačnu upotrebu kao i proizvodi koji samostalno učestvuju u proizvodnom procesu, a namenjeni za zadovoljenje određenih ličnih potreba i potreba za proizvodnju;
— »dopunski proizvodi«, »proizvodi za zamenu«, tj. proizvodi koji samostalno ne učestvuju u procesu eksploatacije;
— »sirovine«ć — koje se koriste za proizvodnju poluproizvoda i gotovih proizvoda.
Dalje, neophodno je izučiti stepen uticaja drugih osnovnih faktora na vreme obrade, kao što je broj pokazatelja za standardizaciju, osnovna razrada standarda, broj zainteresovanih organizacija, novine i progresivnost obrade.
U pogledu progresivne obrade mogu se razmatrati standardi u koje su uvedeni novi pokazatelji za dati proizvod ili standardi za patentirane Pproizvode. Kao rezultat ovih ispitivanja može se odrediti nekoliko koeficijenata koji produžuju ili skraćuju vreme izrade standarda u poređenju sa normama vremena za jednostavnije standarde različitih vrsta. Koristeći takve koeficijente, može se uopšteno utvrditi potrebno vreme za obradu svakog standarda. Potrebno vreme obračunavalo bi se množenjem normiranog vremena za obradu određene vrste standarda sa odgovarajućim koeficijentom. Opisani postupak normiranja je diferencijalni prilaz u oceni vremena i drugih utrošaka na obradi državnih standarda.
Prevela Dragica Kostić, dipl. ing. tehnologije Stručni saradnik JZS sa hem. industriju.