JUS standardizacija

179 | ------- _____ ___ _____ _____ __ ______ !?P?

6. Patentno-pravni pokazatelji. U ovu grupu spadaju pokazatelji čistoće patenata, primenljivosti patenata, novina i originalnost tehničkih rešenja proizvoda. Značaj osnovnih pokazatelja, izabranih kao karakteristični za konkurentnost određene vrste proizvoda, određuje se prema podacima standarda, tehničkih uslova, eksploatacionih i drugih podataka. Važniji pokazatelji za slične proizvode iznete na svetsko tržište, uzimaju se po podacima odgovarajućih inostranih standarda, preporuka međunarodnih organizacija, patentnih opisa, pregleda, prospekata i kataloga, izveštaja o istraživanjima, materijala spoljno-trgovinskih organizacija i drugih izvora. Prema inostranim proizvodima, odabranim za upoređenje, uzimaju se domaći proizvodi iste vrste koji poseduju slična konstrukciona rešenja i princip rada, istovetnost funkcionalne namene i uslove primene.

Ocena konkurentnosti proizvoda, uzimajući u obzir korišćenje zadatih uslova, izvodi se upoređenjem jediničnih pokazatelja ocenjivanog proizvoda sa

odgovarajućim pokazateljima proizvoda na svetskom tržištu. U slučajevima, kada je broj jediničnih pokazatelja proizvoda suviše velik, poželjno je da se neki od njih grupišu, i da se odredi odgovarajući pokazatelj za svaku od takvih grupa. Za ocenu opšteg nivoa konkurentnosti proizvoda preporučuje se primena postupka shodno »Postupku ocene nivoa kvaliteta industrijske proizvodnje«, koji je utvrđen državnim standardom. Svakako da pri ovome treba voditi računa o nekim specifičnostima ocena i razlika u nomenklaturi pokazatelja, koji su obuhvaćeni pojmom konkurentnosti. Najkonkurentniji su domaći proizvodi, čiji pokazatelji nisu niži od pokazatelja najboljih sličnih proizvoda iznetih na svetsko tržište. Saglasno odredbi »Privremeno sistematsko uputstvo za utvrđivanje pokazatelja i zahteva koji odgovaraju najboljim svetskim uzorcima«, određene vrednosti pokazatelja i zahteva za određene uslove primene — ispunjavaju uzorci proizvedeni serijski i izneti na svetsko tržište. Međutim, veoma je mali broj takvih pokazatelja.

Dragica Kostić, dipl. ing