JUS standardizacija

predlozi standarda

javnu diskusiju

DK 53.081 JUS Predlog standarda VELIČINE, JEDINICE I SIMBOLI A.A1.020 Onantities, units and symbols. General principles

Krajnji rok za dostavljanje primedbi je 1. septembar 1974. godine Ovaj standard zamenjuje standarde JUS 4.,41.020 i JUS 4.41.040 iz 1957. godine. Standard je u saglasnosti sa standardom Međunarodne organizacije za standardizaciju ISO 31/0—1973.

1 Predmet standarda Ovaj standard daje opšte principe za definisanje veličina i jedinica koje se koriste u raznim oblastima nauke i tehnike. Standard daje i simbole koji se koriste za označavanje ovih veličina i jedinica.

2 Veličine i jedinice

2.1 Fizikalne veličine i numeričke vrednosti Fizikalne veličine su pojmovi za kvalitativno i kvantitativno opisivanje fizikalnih pojava. Veličine se mogu razvrstati u pojedine grupe (kategorije), pri čemu jedna grupa (kategorija) sadrži samo veličine koje se među sobom mogu upoređivati. Ako se jedna od veličina iz grupe izabere kao polazna i uzme za jedinicu, sve ostale veličine iz te grupe se mogu izraziti kao proizvod te jedinice i jednog broja koji se zove numerička (brojna) vrednost veličine. Za jednu veličinu, označenu sa A, ovaj odnos se može izraziti u obliku

4={4}'[4] gde [4] predstavlja izabranu jedinicu za,veličinu 4, a {4} numeričku vrednost veličine 4 izraženu u jedinici [4]. Ako Je veličina 4 izražena u nekoj drugoj jedinici [4] koja je k-puta veća od jedinice [4], dakle, L4] =&# · [4], onđa je nova numerička vrednost {44} postala k-puta manja od {4}, ili {4} ={4}/k. Proizvod {4} · [4] jednak je proizvodu {4} · [4], pa je veličina A nezavisna od izbora jedinice. Primer: Talasna dužina jedne od žutih linija natrijuma je = 5896 A Ako se jedinica [2.] za talasnu dužinu, umesto u angstremima izrazi u metrima (1m =1010 A), onda je: = 5896 A = 5896 · (10-10 m) =(5896 · 10-10) m Tako numerička vrednost {?.} veličine 2» iznosi 5896 ako je izražena u angstremima, odnosno 5896 · 10-10 ako je izražena u metrima. Važno je da se shvati razlika između same veličine i njene numeričke vrednosti izražene u posebnoj jedinici. Numerička vrednost izražena u posebnoj jedinici može se označiti velikim zagradama sa simbolom jedinice kao indeksom uz simbol veličine. Zagrade se mogu izostaviti i koristiti simbol veličine sa simbolom jedinice kao indeksom. Često, umesto obeležavanja indeksom zgodnije je numeričku vrednost pisati eksplicitno kao odnos između veličine i jedinice. A

Primer: X& = 5896, ili gd 5896 ili X/A = 5896

2.2 Matematičke operacije sa veličinama

Sa fizikalnim veličinama koje pripadaju jednoj grupi (kategoriji) mogu se vršiti računske radnje sabiranja i oduzimanja, kao i radnje množenja ili deljenja prema pravilima algebre.