JUS standardizacija

priprema se međunarodni kodeks o standardima u okviru GATT

Đuka Lisica, dipl. ing.

|

UVOD

Institucija GATT predstavlja međunarodni instrument za rešavanje bitnih opštih pitanja vezanih za međunarodnu trgovinu. Skraćenica GATT znači: opšti sporazum o carinama i trgovini (engleski: General agreement on tariffs and trade). Ova institucija koja ima mnoga obeležja stalne međunarodne organizacije, Jer ima svog generalnog direktora, sekretarijat, savet ı plenum, a zatim svoje komitete ı potkomitete ı radne grupe, osnovana je Još 1948. godine kao oblik opšteg međunarodnog sporazuma. Ovaj sporazum, u koji je danas uključeno preko 100 zemalja povremeno se dopunjuje novim odredbama u cilju olakšavanja, međunarodne trgovine regulisanjem carina i smanjivanjem drugih prepreka koje koče trgovinu.

U okviru Grupe za multilateralne pregovore, podgrupi Tehničke prepreke trgovini postavljen Je zadatak da pripremi pravila koja se odnose na izradu i primenu standarda i postupaka za proveru ı obezbeđivanje kvaliteta, koje bi trebalo da prihvate zemlje potpisnice GATT. Ova pravila će biti sadržana u dokumentu koji nosi naziv: »Kodeks o postupku za sprečavanje stvaranja tehničkih prepreka trgovini«, a obično se skraćeno naziva: »Kodeks o standardima«.

Nacrt Kodeksa završen je u prvoj polovini 1975. godine, a Podgrupa ga je razmatrala na sastanku održanom krajem septembra i početkom oktobra iste godine.

Krajem januara i početkom februara 1976. godine održan je sledeći sastanak radi daljeg razmatranja teksta dok će se naredni sastanci Podgrupe održati jedan u drugoj polovini maja 1976. godine, a drugi u jesen iste godine.

CILJ KODEKSA

Cilj Kodeksa je da se u skladu sa opštim zadacima GATT osigura da standardi i metode

3.1

3.2

za obezbeđivanje usaglašenosti sa standardima ne stvaraju prepreke međunarodnoj trgovini. U vezi sa ovim želi se podstaći razvoj međunarodne standardizacije ı međunarodnih sistema za obezbeđivanje kvaliteta, imajući u vidu činjenicu da međunarodni standardi ı sistemi ı aranžmani za obezbeđivanje kvaliteta unapređuju proizvodnju ı odvijanje međunarodne trgovine ı da međunarodna standardizacija omogućava transfer tehnologije od razvijenih na zemlje u razvoju. Isto tako se želi pomoći zemljama u razvoju u izradi ı primeni standarda ı mera za obezbeđivanje usaglašenosti sa standardima.

SADRŽAJ KODEKSA

Definicije

Kodeks sadrži definicije za 22 osnovna termina među kojima su: neobavezan standard, obavezan standard, organ centralne vlade,

organ lokalnih vlasti, sistem obezbeđenja kvaliteta itd.

Osnovne odredbe

U osnovnim odredbama se razmatraju sledeća pitanja:

a) Izrada i primena standarda:

— obaveznih koje donosi centralna vlada, — obaveznih koje donose lokalne vlasti, — neobaveznih.

Napomena. Pod obaveznim standardima se u Kodeksu podrazumeva svaki dokumenat sa obaveznom snagom koji propisuje karakteristike proizvoda i metode ispitivanja. To znači da bi tu spadali 1 akti koji se u nas zovu »tehnički normativi« ı »norme kvalitetac. Što se tiče naziva, još nije postignuta saglasnost da li