JUS standardizacija

164

Ova činjenica međutim, samo potvrđuje one zaključke prema kojima je upravo u tim oblastima razmena iskustava među stručnjacima zaista bila otežana više nego u drugim i to baš zbog nedostatka standardnih definicija pojmova i fermina zbog čega su se inicijative za donošenje »terminoloških« standarda u to doba, najviše ı pokretale baš sa te strane. U periodu 1952 — 1962. objavljeno je ukupno 33 jugoslovenska standarda iz oblasti terminologije u kojima su bile obuhvaćene sledeće grane i aktivnosti:

— tekstilna industrija

— mašinska industrija

— metalurgija

— građevinarstvo

— šumarstvo i drvna industrija

— 1ındustrija stakla

— drumska vozila

— zaštita od korozije

— mašinski elementi

— ambalaža

— veličine i jedinice, osnovni standardi Objavljivanjem Zakona o jugoslovenskim standardima 1960. godine (»Sl. list FNRJ« br. 16/60) rad na standardizaciji uopšte, a posebno rad na donošenju standarda iz oblasti terminologi-

je, proširuje se i na ostale grane i aktivnosti, ali još uvek nedovoljno brzo i u skladu sa potrebama koje je nametao razvoj privrede i industrije. U periodu 1962 — 1972. objavljeno je ukupno 138 novih »terminoloških« standarda kojima su pored ranije navedenih oblasti i aktivnosti Obuhvaćene još: — metalurgija — hemijska industrija — ugalj, nafta i proizvodi njihove prerade — takografija, — vatrostalni materijali — mašine za transformaciju energije — Proizvodnja, prenos i distribucija električne energije . — električni kablovi — telefon, telegraf i signalni aparati — merni aparati i proizvodi precizne mehanike — tolerancije u mašinstvu — obrada informacija — konteneri | — uređaji, postrojenja i vozila šinskog saobraćaja — tehnika numeracije/informacije — tehnika varenja metala — ambalaža drvena — mineralna goriva, čvrsta — pomoćna sredstva za tekstil, kožu, gumu 1. Sl; — Železnice normalnog koloseka

— U tabeli dati su podaci o ukupnom broJu, dinamici objavljivanja i strukturi jugoslovenskih standarda iz oblasti terminologije objavljenih u periodu 1962—1972. godine. Najveći deo objavljenih standarda štampan je u obliku koji Je »termniološki« zadovoljavao samo jedno jezičko područje. Srpskohrvatski je bio jedini jugoslovenski jezik čijim su se izrazima objašnjavali pojmovi u svim »terminološkim« standardima. Tek posle objavljivanja Rezolucije Savezne skupštine o ravnopravnosti jezika naroda i narodnosti Jugoslavije u save7Znim propisima u radu saveznih organa, 1968. godine, omogućeno je preciznije i praktičnije ostvarivanje ovog ustavnog principa i u oblasti standardizacije preko Jugoslovenskog zavoda za standardizaciju kao jednog od nosioca ove obaveze. Tada se i započelo sa pripremom dohxumenata za štampu na četiri jezika naroda Jugoslavije. U terminološkim standardima Dpored uvedenih definicija i termina na srpskohrvatskom jeziku započelo se sa usaglašavanjem pojmova i definicija i unošenjem termina i ma ostalim jezicima naroda Jugoslavije, hrvatskom, slovenačkom i makedonskom.

Ceo postupak dobio je izuzetno ozbiljne dimenzije, jer se za razliku od dotadašnjeg rada, pre štampanja, u svakom terminološkom standardu, moralo obzebediti pored srpskohrvatskih izraza i izrazi na odgovarajućim jezicima Ostalih naroda, što je opet iziskivalo postizanje saglasnosti svih odgovornih i tehničkih i jezičkih organa unutar svakog jezičkog područja. U svim standardima iz oblasti terminologije, Osim onih u kojima su isključivo objavljivane samo liste termina ili liste naziva kao npr. standardi za jedinstvene nazive pesticida ili standardi u kojima su samo uporedno dati termini na četiri jezika iz raznih oblasti, unošene su najsažetije i najpreciznije definicije pojmova sa potrebnim crtežima, slikama ili skicama i odgovarajućim terminima. Glavni nedostatak takvih standarda međutim, bila je njihova obrada bez decimalne klasifikacije i bez pogodnos deskriptora.

Isto tako veliki nedostatak ovih standarda bio je i taj što su najčešće objavljivani bez abecednog registra čime je otežamo mjihovo Korišćenje. U proteklom dvadesetogodišnjem periodu 1952. —1972. jugoslovenski standardi iz oblasti tierminolopgije donosili su se uglavnom za oblasti, grane ili za one aktivnosti u kojima su angažovani stručnjaci ili grupe bili najzainteresovaniji i najaktivnije sarađivali sa Jugoslovenskim zavodom za standardizaciju.

Predlozi takvih kao i svih drugih standarda nastajali su na inicijativu organizacija, grupa, pojedinaca, a često ih je inicirao i sam Zavod.