JUS standardizacija
standardizacija tekstila juče, danas ı sutra
Stanko B. Savić. dipl. ing.
”1978 — biće godina revizije standarda za tekstilne proizvode
Rezultat kritičkog osvrta na Osnovna obe-
ležja sađašnjih standarda za tekstilne sirovine, medjuproizvode i gotove pBroiz= vode može se prikazati sledećim zaxključcima: – većina standarđa nadživela je period u kome se obavezno mora pristupiti njihovoj reviziji (5 godina);
– grupisanje proizvoda bliskih bo OSO> binara u pojedine standarde, ođnosno njihova razudjenost, ne odcovara sađašnjoj politici standardizacije; stanđarđi proizvoda, grupisani ili dati pojedinačno obuhvataju i vrlo uska područja osnovnih karakteristika bez utvrdjenih zajedničkih imenitelja kvaliteta što umanjuje njihovu univerzalnost;
– s obzirom na to da su tekstilni proizvođi roba široke potrošnje, može se reći da u standardima preovladjuju ođredbe koje se odnose na to šta i kako treba proizvođiti a malo ima onih koje utvrdjuju upotrebnu vrednost proizvoda i nivo kvaliteta što svakako daleko više interesuje DOtrošača; – malo se pažnje pridavalo značaju kvaliteta proizvoda sa gledišta deklarisanja, oznažavanja i obeležavanja to jest proizvodjač nije bio obavezan đa kupca obavesti da proizvod ima na primer nisku postojanost Obojenja, ili da se proizvod brzo haba i lako deformiše i gubi lep estetski izgled s druge strane je na OSnovu važećeg postojećeg propisa bez ikakvih predđrasuđa pisao "roba sa greškom" na proizvodu koji je imao vidljivu arešku.
pristup reviziji standarda
U oblasti tekstila ima, preko 420 važećih stanđarda koji, podeljeni u grupe srodne po materiji obuhvataju sledeće:
–- OkO 5, obuhvataju odredbe opšteg značaja,
– oko 10, obuhvataju prirodna vlakna,
– oko 13, obuhvataju hemijska sečena vlakna,
– OkO 7, obuhvataju hemijske filament-predje, – oko 16, obuhvataju pređene predje,
– Oko 5, konac,užad i kord-predje,
– oko ll, tkanine,
– Oko 5. dime
– oko 15, tepihe ručne izrade,
– oko 12, tepihe mašinske izrade,
– Oko 9, posteljinu i rublje za domaćinstvo,
– oko 130, pletene proizvode i konfek-
ciju, – oko 1l1l, rađnu odeću, –- OkO 5, zaštitnu ođeću u industriji,
– oko 4O, tekstilne proizvode u zdravstvu, '
– oko 1lLl, tekstilne proizvode za sanitetske svrhe,
– OkO 5, tekstilne proizvođe za tehničke svrhe, i
– oko 120, odnose se na metode ispitivanja tekstila.
Plan revizije postojećih standarda Je utvrdjen. Deo toca plana je već i ostva= ren. Takodje je planom utvrdjen i redđosled izrade novih standarda.
Sirovinama je dato prvenstvo, iz Taz.LOga Što smo zemlja koja uvoZi OkO 95 od ukupne količine potrebnih prirodnih vlakana (vuna, pamuk, juta, itd.) a osim toga još uvek uvozi i znatne kKOličine hemijskih vlakana. Sve važnije prirodne sirovine su standardizovane
a uspešno je rešena i primena pojedinih osnovnih odredaba iz standarda medjunarodnih i regionalnih organizacija proizvodjača koje se odnose na kvalitet ovih sirovina (vuna, pamuk, juta i slične sirovine). U ovoj godini stupiće na snacu qrupa novih, odnosno revidiranih standarda koji obuhvataju
sve značajne tekstilne sirovine hemijskog porekla. Na taj način ispunjava
se i program standardizacije sirovina predvidjen srednjoročnim planom. Stan-
O
a O a a a lu u a ruz m mz O KO aa ij 73