JUS standardizacija
proizvođi su medjusobno različiti u odnosu na ftehničke pođatke (električne karakteristike, provodljivost, dimenzije, tvrđoća itd.), i na pouzdanost.
Ovo poslednje predstavlja vrlo imaginaran pojam pošto obično ne postoje ni merila niti đovoljno vremena da se isti utvrđi. Iz tih razloga se obično . obavi brza kontrola kvaliteta ili se upoređe pođaci i iskustva u vezi sa kvalitetom sličnih proizvoda istog pro= izvodjača. Možda će ko postaviti pitanje gde je onda uopšte korist u vezi sa uvođjenjem ekvivalenata. Jeđini ođgovor može biti: postoji mogućnost nabave kod više dobavljača čime se olakšava rad nabavnoj službi. Utvrdjivanje ekvivalenata je posao koji zahteva veliku angažovanost i tesnu saradnju izmedju službe razvoja i nabavke. Isto tako problem predstavlja priprema logike oznaka za domaće proizvode odnosno dđelove. Obično se u odelenju razvoja ne poklanja naročita pažnja oznakama u konstrukcionoj dokumentaciji. Tamo se smatra da to predstavlja nepotreban balast. Kada se napravi pregled konstrukcione dokumentacije na računaru, onda se vidi da je
bez zapisa sva nepregledna. U vezi sa tim pokazalo se vrlo korisno da se prihvati logika zapisa pri kojoj na prVO mesto dolazi osnovni deskriptorski pojam a na sleđeće mesto dođatni opisni pojam za definiciju osnovnog pojma. Evo nekih primera: levi gornji ugao, mašina bušilica, sto merni,točak liveni mali itd. Ovom prilikom se uzima u
obzir broj mesta prema mogućnostima | računara. Takva "deskriptorska klasifikacija" je korisna samo ako postoji utvrdjen odgovarajući pojam za jednako izrađjen deo. Na taj način se postiže da domaći proizvodi buđu jednoobrazno označeni. Oznaka na kupovnim proizvodima i materijalima treba da bude sastavljena od tekstualnog đela, dimenzijskog dela (mehanički proizvođi) i reference (stanđard, interni propis i sl.) Ova tri dela mogu da budu svaki za
sebe ograničeni što se tiče dužina ili
se ograničava samo čitava dužina oznake. Š
Ne treba posebno naglašavati koliko je važno tačno označavanje jer od toga zavisi medjusobno razumevanje. Sa oznakom "čelična šipka ZM 3" ništa ne mogu da urađe ni stručnjaci u razvoju niti stručnjaci iz ođeljenja plana i nabavke. To treba definisati: Č.3660
ŠTAP 83 JUS.....
Na isti način se može definisati kvalitet materijala internim jezikom. U tom slučaju umesto JUS upisuje se broj i oznaka internog stanđardđa koji opisuje materijal u vezi sa njegovim
kvalitetom i dimenzijama ili samo u vezi sa dimenzijama.
Prilikom formiranja oznake treba upozo= riti i na logiku označavanja dimenzija. Oblik oznake dimenzija se mora đefinisati internim stanđarđima na osnovu oblika poluproizvođa. Ređosled podataka u vezi sa dimenzijama treba da bude pret= hodno utvrdjen. Neće biti svejedno da li se kod lima jeđanput označene dimen= zije po sledećem ređosledđu: debljina
x širina » dužina druqi put označe debljina x dužina x širina ili na neki drugi način. Dimenzije treba da imaju
i odgovarajuće merne jedinice koje se obično označavaju a ne upisuju. Svaka= ko da i za ovu vrstu označavanja pos= toji odgovarajući interni standard.
Kad smo već sredili označavanje materi= jala i delova u datotekama računskog centra, računar će nam biti od velike pomoći pri radu na standardizaciji. Do= bićemo pregled postojećeg stanja upo= trebe materijala i delova u domaćoj proizvodnji.
Ako se pažljivo pregledaju pođaci us-– tanoviće se da postoji dupliranje i-
čak tripliranje pri izboru materijala
i delova, što znači da bi se to tipizacijom moglo izbaciti i time povećati ekonomičnost proizvodnje. Pravilno održavanje i ažuriranje datoteka spre= čavaće eventualne "zabune". Kao posebnu akciju treba pomenuti direktnu interven= ciju koju izvođi standarđizacija u datoteci kad (sa datumskom opcijom) briše odredjeni prethodno dogovoreni materijal i zameni ga materijalom tipiziranog kvaliteta ili dimenzije. Tre-
ba znati da takvo ovlašćenje povlači
za sobom i veliku odgovornost službe standardizacije. Svaka nepravilnost može da prouzrokuje teškoće kako operativi tako i samoj službi stanđarđdizacije.
o metodama rada u internoj standardizaciji
Obično se kaže da je pravilno izabran metod pola uspeha. Ovo posebno važi za standardizaciju pošto je njen rad uvek izložen kritici svih ostalih službi. Zbog to= ga treba na konkretnim primerima iz prakse prikazati način rađa i sve prateće pojave u vezi sa aktivnošću stanđardizacije. tipizacija čelika Prilikom pregleda upotrebljavanih čelika
u pređuzeću dobila se vanredno zanimljiva slika. Upotrebljavale su se oznake
279